04 August 2011
02:12 - “Ҳаракат” хатқутисидан: 2-чи августда ТЕСТ булиб утди
Бу йил майда бизнес йили деб эълон килинди, натижа - майда бизнес улдирилди! Кайсидир йил она-болалар йили деб эълон килинди, еш болаларга бериладиган пособия йук килинди! Яна кайсидир йил укитувчилар йили деб эълон килинди, укитувчиларга берилган лготалар йук килинди! Утган йили баркамол авлод, яъни ешлар, йили деб эълон килинди, олийгохларга “кушимчалар” йук килинди, контракт пули маошларга мутлако мос келмайдиган суммага кутарилди ва олийгохларга “арзон нархда” кириш йули епилди. Бир анекдот бор эди: бир чакалок тили чикаетиб, кимни исмини айтса, уша одам улармиш… Худди ушанга ухшаб, илоха кейинги йилни президент чиновниклар, бюрократлар йили деб эълон килсин! Омин.

Бугунги мавзуем, олийгохларга кириш билан боглик булган баъзи кузатишларим билан уртоклашмокчиман. Чунки узим миллий университетда узок йилдан бери дарс бериб келмокдаман. Утган йили, баркамол авлод йилда олийгохларга “арзон нархда”, яъни X-вариант, еки Шпаргалка ердами билан кириш йули деярли епилди. Бу албатда кувончли хол. Лекин бу иш 1-чи август бизнесида “майда балик”ларни йукотиш учун килинди холос! Чунки X-вариант (шпаргалка) “катта балик” овига яхшигина зарар бераетган эди. Абитурентлар имтихон куни X-вариантни хатто 10.000 сумдан хам олишаетган эди.

Энди-чи? Энди ишончлиси - факат бункер булиб колди. Бу йил хам, утган йили хам шпаргалкалар деярли ишламади. Яъни Тест марказидан база утечка булмади. Демак, килса булар экан-ку?!

Умуман тепадагилар хохласа имтихонларни нисбатан анча одил ва адолатли килаолади. Лекин, буни килишмайди. Чунки улар бу бизнесдан воз кечаолмайди. Бу бизнесда СНБ, ТЕСТ маркази, каб.мин., президент аппарати, ректорлар, … ларни манфати етибди. Хаммаси хам одам, уларни у еки бу олийгохга кирадиган кимидир бор ва уларни киргазиши керак эмас-ми?! Шунинг учун бу тизимда, тугрироги демократик институтлар ишламаган тизимда, тест имтихони хеч качон одил-адолатли булмайди.

Бу йил имтихонда нималарни курдим? Хар сафардаги каби, СНБ куратори ва тест маркази вакили “гаплашилди”, ундан кейин керакли абитуренларни савол китобчалари олиб чикилиб, бункерларда ишлаттирилди, бункерлардан узокрок жойлашган хоналарда керакли абитуренлар тест сунграси олиб колинди. Авваллари бункерларда махаллий домлалар ишлашарди. Энди гап-суз булмаслиги ва арзонга тушиши учун, бункерларда «гаст-домлалар» ишлашди. Масалан, миллий, поли-тех. ва транстпортныйда бункерга гаст-домлаларни хоразмдан лицей домлаларини олиб келишди. Табиий фанлар йуналиши буйича укишга кириш нархи 3-5 минг доллар, гуманитарлари эса факультетига караб 4-10 минггача. Мана кандай буюк келажак куряпмиз!

Бу йил яна бир янгилик булди. Давлат “вилоятдагилар – уз вилоятида укисин!” деган гоя билан чикди. Гоялар хадеп узгаравериб, давлатни бошкариш мактаб синфидаги ез-учир доскасига айланиб кетди. Бир иморат куриш жараенида ген-план узгармайди-ку. Бизада эса, бир катор гишт терилгандан кейин, аввал бир сидра сувок, кейин туника, кейин иккинчи катор гишт териляпти. Иморат битгандан кейин эса, хали эти, хали бети тушганидан тушган жойлари куринмаслиги учун устидан дуч келган нарса билан сувок килавериб давлатимиз чарчамаяпти. Юкоридаги “вилоятдагилар – уз вилоятида укисин!” гоясига келсак. Буни хукукий ва маданий шакилда амалга оширишни турли йуллари бор булишига карамай, тепадаги галварслар, одатдагидек зуравонлик билан амалга оширишмокчи булди, ва кисман бу иш берди хам. Улар абитурентларни тошкентда документ топширишига улгурмаслиги учун специально 15 кун кечиктириб “квота”ни эълон килди.

Ундан кейинги вокеаларни хамма куриди. Хамма ёк бардак, документ топшириш хам пора – бизнесга айланиб кетди. Хуллас, вилоятлардан келган анча-мунча одам документ топширишга умуман улгурмади. Яъни бу одамлар «биринчи тест»дан утмадилар! Буни сездирмаслик учун барча олийгохларда документ топширганлар сони аввалги йилларга нисбатан бир неча мингга куп эканлиги хакида сохта-елгон маълумот таркатилди. Тест маркази хам, гуеки абитурентлар купайиб кетганлиги муносабати билан, гуеки улгурамаяпкан эмиш ва шунинг учун имтихонни 1 кунга сурибди!?!

Россияда мактабни битирган хар 3 укувчидан бири олийгох талабаси булади, Туркияда хар 2 дан бири талаба, Узбекистонда эса хар 12 укувчидан факат биттаси талаба булади. Колган 11 таси арава итаради, мардикорлик килади, фохишалик килади в.х. Ундан ташкари хар 100 мактаб (лицей, куллеж) укувчисидан факат биттаси олий маълумотли булади, яъни магистратурани битиради. Аспирантура, докторантураларни гапирмаса хам булади. Буни кандай бахолаш керак? Бу ракамдан кейин келажагимиз буюкми?! Бу жиноят эмасми?
Биз – Узбекистон каерга кетаяпмиз????? Жарга булса тезрок бораколайлик… Кутулилик шундан…

Узбек укитувчиси Б.У.

Ким кимдир? Who is Who?Добавить персону