16 November 2009
00:29 -
Обаманинг Мьянма диктатори билан учрашуви Жеймс Бейкернинг Каримов билан учрашувини эслатади
Кеча Сингапурда Жанубий-шарқий Осиё Миллатлари Ассосиацияси (ЖОМА, инглизча – ASEAN) ва АҚШ саммити бўлиб ўтди. ЖОМА билан АҚШ биринчи марта бу каби учрашув ўтказишди. ЖОМАнинг ҳамма аъзолари ва АҚШ, айни пайтда, Осиё-Тинч океани Иқтисодий Ҳамкорлиги (ОТИҲ, русчаси – АТЭС, инглизча – АРЕС) ташкилотининг ҳам аъзоларидир. Шу сабабли, ЖОМА-АҚШ саммитидан кейин ОТИҲ саммити ўтказилгани ташкилий жиҳатда тўғри бўлса керак. Иккала саммитда ҳам бу ташкилотларга кирувчи мамлакатлар жойлашган минтақадаги муаммолар муҳокама қилинган, тегишли қарорлар қабул қилинган.
Табиий, бу саммитлар доирасида жуда кўп икки тарафли учрашувлар ҳам бўлиб ўтди. Масалан, АҚШ президенти Барак Обама Мьянма бош вазири генерала Тен Шве билан учрашди. Дунё ахборот воситаларининг билдиришича, Обама Тен Шведан мухолифат лидери Аун Сан Су Чжи ва бошқа сиёсий маҳбусларни озод қилишни сўраган.
Бир қарашда АҚШдек мамлакат президентининг сўзлари ерда қолмаслиги керакдек кўринади. Обама ҳам шу фикрдан келиб чиқиб, Мьянма диктаторига мурожаат қилган бўлса керак. Аммо, ҳар доим ҳам шундай бўлмайди.
Мисол сифатида 1992 йил 16 февралда Ўзбекистонга келган АҚШ Давлат Котиби Жеймс Бейкернинг Ислом Карим билан учрашувини эслаш кифоя. Маълумки, “Бирлик” партияси лидери Абдураҳм Пўлат билан ҳам учрашган Жеймс Бейкер, ҳукуматнинг “Бирлик” партиясини рўйхатга олмаслик учун қилаётган ноқонуний ҳаракатлардан ҳайрон бўлиб ва тушунмовчилик бўлаётган бўлса керак деб ўйлаб, “Бирлик”нинг ҳужжатларини шахсан ўзи Ислом Каримга топширган эди. Ҳужжатлар мутлақо тўғри эканлиги ва улар АҚШ Давлат Котиби томонидан шахсан берилаётгани Ислом Каримовни тўғри иш қилишга чорлайди ёки зўрлайди, деб ўйлаган бўлса керак америкалик меҳмон.
Натижа эса тескариси бўлди. Жеймс Бейкернинг қилган ишлари “Бирлик” ва унинг лидерининг обрўсини яна ҳам ошириб юборганидан ваҳимага тушган Ислом Каримов мухолифат лидерларини жисмоний йўқ қилиш учун ҳаракатлар бошлади. Партия раисининг ўринбосари Пўлат Охун қамоққа ташланди, Абдураҳим Пўлатга қарши суиқасд уюштирилди.
Мьянма мухолифати лидерининг аҳволи, Обама кўрсатган эътибордан кейин, яна ҳам ёмонлашмасмикан?
Табиий, бу саммитлар доирасида жуда кўп икки тарафли учрашувлар ҳам бўлиб ўтди. Масалан, АҚШ президенти Барак Обама Мьянма бош вазири генерала Тен Шве билан учрашди. Дунё ахборот воситаларининг билдиришича, Обама Тен Шведан мухолифат лидери Аун Сан Су Чжи ва бошқа сиёсий маҳбусларни озод қилишни сўраган.
Бир қарашда АҚШдек мамлакат президентининг сўзлари ерда қолмаслиги керакдек кўринади. Обама ҳам шу фикрдан келиб чиқиб, Мьянма диктаторига мурожаат қилган бўлса керак. Аммо, ҳар доим ҳам шундай бўлмайди.
Мисол сифатида 1992 йил 16 февралда Ўзбекистонга келган АҚШ Давлат Котиби Жеймс Бейкернинг Ислом Карим билан учрашувини эслаш кифоя. Маълумки, “Бирлик” партияси лидери Абдураҳм Пўлат билан ҳам учрашган Жеймс Бейкер, ҳукуматнинг “Бирлик” партиясини рўйхатга олмаслик учун қилаётган ноқонуний ҳаракатлардан ҳайрон бўлиб ва тушунмовчилик бўлаётган бўлса керак деб ўйлаб, “Бирлик”нинг ҳужжатларини шахсан ўзи Ислом Каримга топширган эди. Ҳужжатлар мутлақо тўғри эканлиги ва улар АҚШ Давлат Котиби томонидан шахсан берилаётгани Ислом Каримовни тўғри иш қилишга чорлайди ёки зўрлайди, деб ўйлаган бўлса керак америкалик меҳмон.
Натижа эса тескариси бўлди. Жеймс Бейкернинг қилган ишлари “Бирлик” ва унинг лидерининг обрўсини яна ҳам ошириб юборганидан ваҳимага тушган Ислом Каримов мухолифат лидерларини жисмоний йўқ қилиш учун ҳаракатлар бошлади. Партия раисининг ўринбосари Пўлат Охун қамоққа ташланди, Абдураҳим Пўлатга қарши суиқасд уюштирилди.
Мьянма мухолифати лидерининг аҳволи, Обама кўрсатган эътибордан кейин, яна ҳам ёмонлашмасмикан?
