18 May 2005
03:00 - 23:30 - Андижонга журналист ва дипломатлар хўжа кўрсинга олиб борилди 20:00 - Киевда Ўзбекистонга багишланган матбуот конференцияси ва давра сухбати 16:00 - Лондонда Андижон исёни конга ботирилишига карши яна норозилик - «Давра кенгаши»нинг жанубдаги
23:30 - Андижонга журналист ва дипломатлар хўжа кўрсинга олиб борилди

Хорижий дипломатларнинг талаби билан бугун Тошкентдаги дипломатик корпус вакиллари ва чет эл журналистларидан иборат 70 киши учун Ўзбекистон хукумати томонидан Андижонга махсус самолётда сафар уюштирилди. Андижон исёни хакида жойнинг ўзида тузукрок маълумот олиш ниятида борган мехмонлар ниятлари пуч бўлиб чикканига, сафар хўжа кўрсин учун ташкил килинганига тезда икрор бўлдилар. Аввало сафар жуда киска, факатгина 2 соат давом этди.

Сафарда катнашган журналистлардан бирининг ўз хамкасби -“Харакат“ мухбирига айтишича, автобусларда каттик назорат остида олиб юрилган мехмонларга исёнда зарарланган объектлар кўрсатилди. Уларга Ўзбекистон ички ишлар вазири Зокир Алматов ва бошка расмий шахслар хамрохлик килиб, ўз тушунчаларини бериб турдилар.

Мехмонлар ўтган кўчалар ва олиб борилган жойларда одамлар кўринмасди. Табиийки, исёнда якинлари халок бўлган ёки хибсга олинган оддий кишилар мехмонларга якинлаштирилмади. Улар сухбатга аввалдан тайёрлаб кўйилган кишилар - халок бўлган милиция офицерининг ота-онаси, гаровга олинган халк таълими бўлими мудири билангина гаплаштирилди, холос. Журналистларнинг куролли тўкнашувда яраланганлар ётган касалхонага, энг кўп курбонлар бўлган Сойбўйи кўчасига, мурдалар вактинчалик сакланган 15-мактаб биносига олиб бориш истаклари улар хавфсизлигини таъминлаш бахонасида рад этилди. Шахар бозорига олиб бориш илтимослари хам вакт зиклиги туфайли амалга оширилмади.

20:00 - Киевда Ўзбекистонга багишланган матбуот конференцияси ва давра сухбати

Бугун Украинанинг пойтахти Киевдага Республика Матбуот Марказида «Бирлик» Партияси раисининг ўринбосари Исмоил Дадажон ва «Эгзулик»жамиятининг фаоли Рафик Ганиев Ўзбекистон хукуматининг Андижонда тинч ахолини киргин килиши муносабати билан матбуот конференцияси ўтказдилар. Украинанинг хамма телеканаллари, Россиянинг НТВ канали ва бир катор газета-журналларнинг вакиллари катнашган йигилишда Исмоил Дадажон ва Рафик Ганиев Андижондаги вокеаларга ўз бахоларини бердилар ва саволларга жавоб кайтардилар. Журналистлар мухолифатнинг ахволи ва Ўзбекистоннинг ГУЎОМдан чикишига оид саволлар хам бердилар.

Сўнгра, шу ернинг ўзида «Ўзбекистондаги мавжуд вазият ва унинг якин келажаги» мавзусида давра сухбати ўтказилди. Унда Исмоил Дадажон ва Рафик Ганиевдан ташкари сиёсатшунос Владимир Полахана, Глобал Стратегиялар институти директори Вадим Карасев, Халкаро дипломатия институти Оргкомитетининг раиси Сергей Таран, Евроатлантик хамкорлиги институтининг директори Алексей Сушка, Украина президентининг сиёсий масалалар бўйича маслахатчиси Владислав Касков ва бошкалар (жами 11 киши) катнашдилар.

Давра сухбати ктнашчилари Ислом Каримов якин замонда хокимиятини йўкотади деган фикрда якдиллик билдирганлари учун, асосий бахс Ўзбекистоннинг келажаги хусусида бўлди. Бир икки киши Ўзбекистонда ислом давлати ўрнатилади деган фикрда каттик турсалар хам, кўпчилик бу ерда дунёвий давлатчилик давом этишига ишонч билдирдилар. Исмоил Дадажон ўзбек мухолифатнинг кучи ва имкониятлари хакида маълумотлар берди. Владислав Касков ўз хукумати Киргизистондаги ўзбек кочокларига гуманитар ёрдам бериш масаласини кўраётганини билдирди.

16:00 - Лондонда Андижон исёни конга ботирилишига карши яна норозилик

Андижон исёнининг конга ботирилиши муносабти билан бугун, 18 май куни Лондонда, Ўзбекистоннинг Буюк Британиядаги элчихонаси олдида яна норозилик намойиши бўлиб ўтди. 40 нафарга якин киши Андижон исёнида куролсиз одамлар - кексалар, норасида болалар ва аёллар конини тўккан Ўзбекистон режимига ўз нафратларини билдириб, элчихонанинг кўча деворларига кон рамзи сифатида кизил бўёк чаплаб ташладилар.

Улар Ўзбекистон камокхоналаридаги сиёсий махбусларнинг озод этилишини ва Ислом Каримовнинг истеъфо беришини талаб килдилар. Тадбирда Ўзбекистонда халифаликни тиклаш даъватлари хам айтилди. Бу норозилик акцияси Лондондаги «Хизб-ут-Тахрир» ташкилоти томонидан уюштирилди.

Кеча хам 30 дан ортик лондонлик элчихона олдига келиб, унинг деворларига кизил буёклар суриб ташлашганини илгари хабар берган эдик.

«Давра кенгаши»нинг жанубдаги мажлиси номаълум муддатга кечиктирилди

Кеча Карши шахридаги «Бирлик» Партиясининг Кашкадарё ташкилоти офисида мухолифат партияларининг Ўзбекистони жанубий минтакасидаги аъзоларидан 21 нафар киши «Давра кенгаши» теграсида ижтимоий-сиёсий жараёнларга бахо бериш, ташкилот фаолиятини жонлантириш сингари масалаларни мухокама килиш учун тўплангандилар. Улар таркибида «Бирлик», «Озод дехконлар», «Эрк» партиялари вакиллари, «Эзгулик», Ўзбекистон инсон хукукларини химоя килиш жамияти вакиллари хамда бир катор оммавий ахборот воситаларининг ходимлари бор эди.

Мухбиримизнинг билдиришича, Карши шахар ИИБ нозирлари йигилишни дархол тўхтатишни талаб килиб, агар у давом эттирилса йигилганларни кўнгилсизликлар кутаётгани маълум килишган. Шундан кейин мажлисга расмий тус берилмаган, артиялар вакиллари ўзаро сухбатларда Андижон вокеаларига бахо бериб, бу ўринда «Бирлик» Партиясининг 13 ва 15 майдаги баёнотлари билан хамфикр эканини кайд этишган.

«Эзгулик» жамияти вилоят бўлими раиси Зулфикор Мирзакуловнинг таъкидлашича, «Давра кенгаши»нинг мажлиси имконкадар тезрок ўтказилади. Хозирда эса кечаги мажлисни ўтказишга каршилик килган хукукни мухофаза килиш идоралари ходимлари устидан юкори инстанцияларга мурожаат килинмокда.

Эслатиб ўтамиз, «Давра кенгаши»нинг минтакалардаги фаолиятини жонлантириш, ташкилотнинг тузилмавий таркибини мустахкамлашга 30 апрелда бўлиб ўтган «Бирлик» Партияси Марказий кенгаши мажлисида карор берилганди.

Каримовнинг ўринсиз газаби

Кеча, 17 май куни, кечкурун Ўзбекистон Бош прокурорлиги Андижон вокеалари муносабати билан журналистлар учун брифинг ўтказгани хусусида бир мухбиримизнинг хабарини аввалрок берган эдик. Куйида ўша брифинг хакида бошка мухбиримизнинг маълумоти билан танишасиз.

Бош прокурор Рашит Кодиров йигилганларга 12-дан 13 майга ўтар кечаси содир этилган хатти-харакатлар бўйича жиноий иш кўзгатилгани ва тезкор тергов гурухи тузилиб, керакли чора-тадбирлар кўрилаётганини, бошкачасига айтганда, кама-камалар бошланганини маълум килди. Прокурорнинг айтишича, кечагача 81 “жиноятчи“ хибсга олинган (хукукшунослик пири уларни суд хукмисиз “жиноятчи“га чикариб кўйди).

Р.Кодиров Андижон исёни давомида халок бўлганлар сонини илгари Каримов томонидан айтилган ракамдан фаркли равишда 169 кишига оширди. Халок бўлганларнинг 32 нафарини хавфсизлик кучлари ташкил килар экан. Лекин шу билан айни вактда хукук химоячилари ва мухолифат вакиллари ўлдирилганлар сонини аввалги 500 дан, ўзлари тузган рўйхатга кўра, камида 700 нафарга кўтардилар.

Прокурорга кўра, Ўзбекистон фукаролиги бўлмаган шахсларнинг ўлганлари ва кўлга олинганлари сони 50 нафар экан. Унинг ибораси билан айтганда, “террорчи“лар 50 дан ортик одамни гаровга олишган. Хукуматнинг куролли кучлари томонидан аёллар, болалар ва кексаларга эмас, балки “террорчи“ларгагина ўк отилган эмиш.

Брифингга кўккисдан, кутилмаганда ва газаб отига миниб кириб келган Ўзбекистон президенти Ислом Каримов ўзи ва ўз харбийларини оклаб хамда ўтирган хорижий журналистлар ва дипломатик корпус аъзоларига тегизиб, хаяжон билан ўзбек тилида бундай деди (айнан келтирамиз):

«Халкимга мурожаат килмокчиман.

Кўлида курол бўлмаса, хеч кимга хавф етказмаса, уларни ўк отар куролдан ким ўлдиради?! Унака одам - агарки бунака килса, акли йўк одам. Нима учун оддий бир саволни хеч ким ўзига бермайди?! Хаммаси нимани хохлайди?! Битта нарсани хохлайди: худдики Ўзбекистонда хеч канака тартиб йўк, Ўзбекистонда хаммаси зўравон, рахбарларининг калласи йўк, хаммаси ўзини химоя киляпти, халк эзилиб кетди, халкнинг ахволи чаток, каекка боришини билмайди. Ва шу одамлар кўчага чикса агар, хукумат кучлари уларга куролидан ўк отиб, ўзини химоя килган оддий одамларни ўлдирар экан.

Кайси аклга сигади?! Хэй, барака топкурлар, айтинглар! Бу кайси аклга сигади? Бунака одамлар дунёда борми ўзи? Нима учун мен ўзимнинг таянчим бўлмиш, ўзимнинг кадрдон, жонажон халкимга карши буйрук бераман ўлдиринглар деб?! Кайси аклга сигади бу? Бу нима дегани ўзи? Хозир дунёда мана шундай суратни(яъни суратда тасвирланганларни одамлар, - «Харакат мухбири») миясига киргизмокчи».

И.Каримов брифингда исённинг максад-муддаоларини тахлил килган бўлди. Унга кўра, “террорчи“лар олдиндан кўлларида бўлган куролларини чет элдан олишган эмиш.

Президент кўпгина ОАВлар, жумладан Россиянинг НТВ ва РенТВ каби телеканаллари Андижон вокеаларига нохолис, миш-мишларга асосланган холда ёндашаётир, аник манбаи бўлмаган маълумотларни халкаро ахборот майдонига чикараётир деган иддао билан уларни танкид килди. НТВ мухбирини тергади хам.

15:00 - Каримов прокурорга ишонмади

Кеча, 17 майда Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасида Андижон вокеалари борасида хорижий дипломатик корпус ваколатхоналари вакиллари, хорижий ва махаллий оммавий ахборот воситаларининг мухбирлари учун матбуот конференцияси чакирилди. Конференция аввалида Бош прокурор Рашит Кодиров Андижон вокеасида айбдорлиги гумон килинаётган бир неча ўнлаб шахсларга нисбатан Жиноят кодексининг бир неча моддалари билан жиноят иши кўзгатилганини ва терговлар бошлаб юборилганини маълум килди.

Шундан сўнг конференция ўтказилаётган жойга Президент Каримов кириб келди ва ташаббусни кўлига олди. У 15 май куни берилган матбуот анжуманида сўзлаган "сермазмун" нуткининг мантикий давоми сифатида бир гурух нияти кора кимсаларнинг фаровон яшаётган халк хаётини кўролмаётганини, бу галамисларнинг тез орада йўк килинишини айтди. Президент бу борада ўрис матбуотидан фаркли ўларок бор хакикатни ошкора айтаётган Гарб оммавий ахборот воситаларига нисбатан жазавали муносабатини яширолмади. Матбуот анжуманида хорижий мухбирлар канчалик фаоллик кўрсатганлари борасида маълумотларга эга эмасмиз. Чунки, Матбуот конференциясига аккердитация гувохномалари йўклиги боис "Харакат" агентлиги вакиллари конференцияга киритилмади.

Махаллий журналистлар наздида Каримовнинг матбуот анжуманига кириб келиши кутилмаган совга бўлса-да, кўпчилик бу ходисани хукуматнинг террорини хаспўшлашда Каримов хеч кимга ишонч билдира олмаётгани билан изохламокда.

3:00 - «Бирлик»нинг пикетлари Киевдан бошланди

Кеча эрталаб Ўзбекистоннинг Киевдаги элчиси вахима билан ёрдамга милиция чакирди. Чунки, хеч кутилмаганда элчихона олдида 15 кишилик «Бирлик»чилар гурухи ва бу вокеани ёритиш учун келган 30-40 кишилик оммавий ахборот воситаларинг вакиллари пайдо бўлишганди. Уларнинг ичида Украинанинг хамма марказий телеканналларининг замонавий асоб-усканалар билан куролланган операторлари ва журналистлари хам бор эди.

Пикетга бошчилик клаётган «Бирлик» Партияси раисининг ўринбосари Исмоил Дадажон милиция ходимларига Киев мэрияси томонидан берилган рухсатномани кўрсатди ва пикетнинг максадларини хаммага тушунтирди. Зеро, максад пикетчиларнинг кўлларидаги плакатлардан хам маълум эди. Плакатларда Каримов режимининг Андижон ахолисига килган хунрезлиги кораланган ва Каримовнинг истефоси украин тилида талаб килинган эди: «Демократия – Да, Каримов – Гет».

Вокеани ўрганган Киев милиционерлари пикетчиларнинг талабларини кўллаб кувватлашларини билдириб, олдиларига чиккан элчига пикетчилар билан гаплашиш кераклигини айтишди. Ноилож колган элчи пикетчиларнинг талабини ўз хукуматига етказажагини билдиришга мажбур бўлди.

Украинанинг хамма телеканаллари хар куни бир неча марта Андижон вокеаларини соатма-соат ёритаётганлари учун, бу пикет хам кечанинг ўзи бир неча каналда 4-5 марта такрор кўрсатилди. Кўрсатувларда Украина халкига «Бирлик» Партияси хам таништирилди.

Маълум бўлишича, Украина Марказий телевидениясининг бир гурух ходилари бир неча кундан бери Ошдан туриб Андижон вокеаларини ёритмокда эканлар. Бугун янги бир гурух тўгри Андижонга кетмокда. Унинг аъзолари Исмоил Дадажон билан учрашиб, Ўзбекистон, хусусан, Фаргона водийсидаги вазиятни ўргандилар.

Лондондаги Ўзбекистон элчихонаси кизил бўёкка бўялди

Кеча Ўзбекистоннинг Лондондаги элчихонаси олдида бир гурух «Хизб-ут-Тахрир» партиясининг аъзолари Ўзбекистон хукуматининг Андижонда ахолини киргин килишини коралаб пикет ўтказдилар. Улар ўзлари билан олиб келган шишалардаги кизил бўёкларни элчихона биносига отиб, унинг деворларини кип-кизил килдилар. Бу бир томондан Ўзбекистон хукуматининг коммунистик ўтмишига имо бўлса, бошка тарафдан, унинг конхўрлигига ишора эди. Лондон полицияси пикетчилаардан 37 кишини ушлаб олиб кетди.

Ким кимдир? Who is Who?Добавить персону