07 February 2008
04:00 -
20:00 - Украинада янги сиёсий кризис бошланадими? 19:00 - ЕХҲТ Россиядаги президентлик сайловига кузатувчилар юбормаслиги ва Ўзбекистондаги сайловлар билан ўхшашликлар ҳақида
20:00 - Украинада янги сиёсий кризис бошланадими? 19:00 - ЕХҲТ Россиядаги президентлик сайловига кузатувчилар юбормаслиги ва Ўзбекистондаги сайловлар билан ўхшашликлар ҳақида
20:00 - Украинада янги сиёсий кризис бошланадими?
Зарғалдоқчилар Украинанинг яқинда сайланган парламентида жуда мўрт кўпчиликка эга эканликлари, уларнинг ичида ҳам мустаҳкам бирлик йўқлиги янги кризисларга сабаб бўлиши мумкинлиги аввалдан ҳам маълум эди. Шу сабабли, Олий Рададаги зарғалдоқчилар коалицияси ва Юлия Тимошенконинг ҳукумати эҳтиёткорлик билан ҳаракат қилиши кутиларди.
Лекин, кўринишидан, мўртлик эҳтиётликдан кучлироқ чиқмоқда.
Олий Радага жуда қийинчлик билан зарғалдоқчи Арсений Яценюк раиси қилиб сайлангандан бери бу қонунчилик органи нормал фаолият олиб боролмаяпти. Мухолифат унинг фаолиятини бутунлай тўхтатиб қўйган. Бугун президент Виктор Юшченконинг айтишича, парламент аъзолари Яценюкнинг истеъфосини талаб қилиб имзо тўплашга бошлашган. Уларнинг ичида мухолифатчилардан ташқари зарғалдоқчилар ҳам борлиги келаётган кризиснинг энг муҳим кўрсатгичидир.
Зарғалдоқчиларнинг ичидаги муаммолар бугун биринчи марта Юшченко-Тимошенко ўртасидаги қарама-қаршилик сифатида ўртага чиқда. Кеча Юлия Тимошенко Бош вазир сифатида Давлат мулки фондининг раиси Валентина Семенюкни лавозимидан четлаштирган эди. Бугун Юшченко бу қарорни Конституцияга зид деб ҳисоблаб бекор қилди.
Бунинг устига, мамлакатда Россия томонидан яширинча дастакаланаётган кучлар – Украинанинг НАТОга киришига қарши бўлганлар ва рус тилини асосий тил сифатида сақлаб қолиш тарафдорлари бош кўтармоқдалар. Улар ҳам зарғалдоқчиларга қарши.
Бундай шароитда зарғалдоқчилар тезда бирликларини тикламасалар, Украина янги кризис ва янги сайловлар томон кетади.
Украинадаги воқеалар “Бирлик” Партияси раиси Абдураҳим Пўлатнинг “ҳокимиятга келмасдан аввал мухолифатнинг сафларини мустаҳккамлаб олиш керак, кейин кеч бўлади” қабилидаги сўзлари нақадар тўғри эканлигини кўрсатмоқда.
19:00 - ЕХҲТ Россиядаги президентлик сайловига кузатувчилар юбормаслиги ва Ўзбекистондаги сайловлар билан ўхшашликлар ҳақида
Бугун Европада Хавфсизлик ва Ҳамкорлик Ташкилотининг турли мамлакатларда сайловларнинг ўтказилишини ва инсон ҳуқуқларига доир вазиятни кузатиш билан шуғулланадиган Демократик Институтлар ва Инсон Ҳақлари Бюроси (ДИИҲБ) шу йил 2 мартда Россияда бўладиган президент сайловини кузатиш учун ўз вакилларини юбормаслигини билдирди.
Охирги кунлардаги хабарлардан маълумки, Россия томони ДИИҲБнинг вакилларига сайловдан олдинроқ келиб, сайлов олди кампаниясини ҳам кузатишга рухсат бермаётган эди. ДИИХБ эса фақат сайлов куни бўладиган воқеаларни кузатишдан ташқари сайловолди кампаниясини ҳам кузатиш лозим деди ва Россияга вақтлироқ вакиллар юбориш ниятида эканлигини билдирди. Руслар буни истамаганлари ва ДИИҲБ вакилларининг фаолияти учун бошқа турли чекловлар ҳам киритишганидан кейин, ЕХҲТ ўз вакилларини Россияга жўнатишдан воз кечганини эълон қилди.
ЕХҲТнинг Парламентар Ассамблеяси ҳам кузатувчилар юбормайди.
Аслида, ЕХҲТнинг қарори тўғри. Чунки, сайлов куни баъзилар ўйлаётгандек, оммавий қонун бузилишлари бўлмайди. Ҳамма нарса номзодларни кўрсатиш ва уларни саралаш босқичидаёқ ҳал этиб бўлинган. Энди сайлов олди кампанияси давомида тамомийла ҳукуматнинг қўлида бўлган оммавий ахборот воситалари Путин танлаган номзод Дмитрий Медведевни мадҳ этиш билан шуғулланадилар ва одамларнинг мутлақо кўпчилиги ҳеч бир тараддудсиз бу номзодга овоз берадилар. Сайлов натижаларини сохталаштиришнинг ҳам кераги йўқ.
Демак, бундай сайловни кузатиш бекорга вақт ўтказиш ва Россия ҳукуматига сайловларни қонуний қилиб кўрсатишда ёрдам бериш бўларди. Шу каби мулоҳазалардан келиб чиқиб, ЕХҲТ Ўзбекистонда яқинда ўтказилган президент сайловига номигагина бир неча кузатувчи юборган эди.
Эслатиб ўтиш керакки, 1991 йилда Ўзбекистонда ўтказилган президент сайлови атрофида ҳам шу каби воқеалар бўлган. Ҳамма нарса аввалдан Ислом Каримовнинг сўзсиз сайланиши учун тайёрланган, Салой Мадамин онгли равишда сайловларни легитимлигини таъминловчи декорация ролини ўйнаган. Ўша сайловларни кузатган ЕХҲТ вакиллари, “Эрк” партиясининг ўзи ва унинг номзоди сайловларнинг натижаларини шубҳа остига қўйишмаган. Бош 53-54-чи Салой Мадамин ҳатто Ислом Каримовни расман ғалаба билан табриклаган. 53-54-чиларнинг йиллар ўтгандан кейин сайлов натижалари сохталаштирилгани хусусидаги қилаётган дод-войлари иккиюзламачликдан бошқа нарса эмас.
АҚШнинг Хельсинки Комиссияси кузатувчиларининг ўша вақтдаги ҳисоботида асосий қонун бузишлар сайловолди кампанияи даврида бўлгани айтилган ва энг муҳим факт сифатида “Бирлик” халқ ҳаракатининг номзоди сайловда иштирок эттирилмагани урғуланган. Номзод Абдураҳим Пўлат эди. “Бирлик” ўша пайтда партия мақомига эга бўлмагани сабабли, яна ўша пайтдаги қонунларга кўра Абдураҳим Пўлатнинг номзодини қўллаб қувватлайдиганларнинг имзоси тўпланган, аммо Марказий Сайлов Комиссияси ҳар доимгидек турли қаллоб усуллар билан унинг номзодини рўйхатга олмаган.
Зарғалдоқчилар Украинанинг яқинда сайланган парламентида жуда мўрт кўпчиликка эга эканликлари, уларнинг ичида ҳам мустаҳкам бирлик йўқлиги янги кризисларга сабаб бўлиши мумкинлиги аввалдан ҳам маълум эди. Шу сабабли, Олий Рададаги зарғалдоқчилар коалицияси ва Юлия Тимошенконинг ҳукумати эҳтиёткорлик билан ҳаракат қилиши кутиларди.
Лекин, кўринишидан, мўртлик эҳтиётликдан кучлироқ чиқмоқда.
Олий Радага жуда қийинчлик билан зарғалдоқчи Арсений Яценюк раиси қилиб сайлангандан бери бу қонунчилик органи нормал фаолият олиб боролмаяпти. Мухолифат унинг фаолиятини бутунлай тўхтатиб қўйган. Бугун президент Виктор Юшченконинг айтишича, парламент аъзолари Яценюкнинг истеъфосини талаб қилиб имзо тўплашга бошлашган. Уларнинг ичида мухолифатчилардан ташқари зарғалдоқчилар ҳам борлиги келаётган кризиснинг энг муҳим кўрсатгичидир.
Зарғалдоқчиларнинг ичидаги муаммолар бугун биринчи марта Юшченко-Тимошенко ўртасидаги қарама-қаршилик сифатида ўртага чиқда. Кеча Юлия Тимошенко Бош вазир сифатида Давлат мулки фондининг раиси Валентина Семенюкни лавозимидан четлаштирган эди. Бугун Юшченко бу қарорни Конституцияга зид деб ҳисоблаб бекор қилди.
Бунинг устига, мамлакатда Россия томонидан яширинча дастакаланаётган кучлар – Украинанинг НАТОга киришига қарши бўлганлар ва рус тилини асосий тил сифатида сақлаб қолиш тарафдорлари бош кўтармоқдалар. Улар ҳам зарғалдоқчиларга қарши.
Бундай шароитда зарғалдоқчилар тезда бирликларини тикламасалар, Украина янги кризис ва янги сайловлар томон кетади.
Украинадаги воқеалар “Бирлик” Партияси раиси Абдураҳим Пўлатнинг “ҳокимиятга келмасдан аввал мухолифатнинг сафларини мустаҳккамлаб олиш керак, кейин кеч бўлади” қабилидаги сўзлари нақадар тўғри эканлигини кўрсатмоқда.
19:00 - ЕХҲТ Россиядаги президентлик сайловига кузатувчилар юбормаслиги ва Ўзбекистондаги сайловлар билан ўхшашликлар ҳақида
Бугун Европада Хавфсизлик ва Ҳамкорлик Ташкилотининг турли мамлакатларда сайловларнинг ўтказилишини ва инсон ҳуқуқларига доир вазиятни кузатиш билан шуғулланадиган Демократик Институтлар ва Инсон Ҳақлари Бюроси (ДИИҲБ) шу йил 2 мартда Россияда бўладиган президент сайловини кузатиш учун ўз вакилларини юбормаслигини билдирди.
Охирги кунлардаги хабарлардан маълумки, Россия томони ДИИҲБнинг вакилларига сайловдан олдинроқ келиб, сайлов олди кампаниясини ҳам кузатишга рухсат бермаётган эди. ДИИХБ эса фақат сайлов куни бўладиган воқеаларни кузатишдан ташқари сайловолди кампаниясини ҳам кузатиш лозим деди ва Россияга вақтлироқ вакиллар юбориш ниятида эканлигини билдирди. Руслар буни истамаганлари ва ДИИҲБ вакилларининг фаолияти учун бошқа турли чекловлар ҳам киритишганидан кейин, ЕХҲТ ўз вакилларини Россияга жўнатишдан воз кечганини эълон қилди.
ЕХҲТнинг Парламентар Ассамблеяси ҳам кузатувчилар юбормайди.
Аслида, ЕХҲТнинг қарори тўғри. Чунки, сайлов куни баъзилар ўйлаётгандек, оммавий қонун бузилишлари бўлмайди. Ҳамма нарса номзодларни кўрсатиш ва уларни саралаш босқичидаёқ ҳал этиб бўлинган. Энди сайлов олди кампанияси давомида тамомийла ҳукуматнинг қўлида бўлган оммавий ахборот воситалари Путин танлаган номзод Дмитрий Медведевни мадҳ этиш билан шуғулланадилар ва одамларнинг мутлақо кўпчилиги ҳеч бир тараддудсиз бу номзодга овоз берадилар. Сайлов натижаларини сохталаштиришнинг ҳам кераги йўқ.
Демак, бундай сайловни кузатиш бекорга вақт ўтказиш ва Россия ҳукуматига сайловларни қонуний қилиб кўрсатишда ёрдам бериш бўларди. Шу каби мулоҳазалардан келиб чиқиб, ЕХҲТ Ўзбекистонда яқинда ўтказилган президент сайловига номигагина бир неча кузатувчи юборган эди.
Эслатиб ўтиш керакки, 1991 йилда Ўзбекистонда ўтказилган президент сайлови атрофида ҳам шу каби воқеалар бўлган. Ҳамма нарса аввалдан Ислом Каримовнинг сўзсиз сайланиши учун тайёрланган, Салой Мадамин онгли равишда сайловларни легитимлигини таъминловчи декорация ролини ўйнаган. Ўша сайловларни кузатган ЕХҲТ вакиллари, “Эрк” партиясининг ўзи ва унинг номзоди сайловларнинг натижаларини шубҳа остига қўйишмаган. Бош 53-54-чи Салой Мадамин ҳатто Ислом Каримовни расман ғалаба билан табриклаган. 53-54-чиларнинг йиллар ўтгандан кейин сайлов натижалари сохталаштирилгани хусусидаги қилаётган дод-войлари иккиюзламачликдан бошқа нарса эмас.
АҚШнинг Хельсинки Комиссияси кузатувчиларининг ўша вақтдаги ҳисоботида асосий қонун бузишлар сайловолди кампанияи даврида бўлгани айтилган ва энг муҳим факт сифатида “Бирлик” халқ ҳаракатининг номзоди сайловда иштирок эттирилмагани урғуланган. Номзод Абдураҳим Пўлат эди. “Бирлик” ўша пайтда партия мақомига эга бўлмагани сабабли, яна ўша пайтдаги қонунларга кўра Абдураҳим Пўлатнинг номзодини қўллаб қувватлайдиганларнинг имзоси тўпланган, аммо Марказий Сайлов Комиссияси ҳар доимгидек турли қаллоб усуллар билан унинг номзодини рўйхатга олмаган.
