31 December 2005
04:00 - 18:00 - Дилмурод Саййид байрамни миршабхонада ўтказса керак - “Жаннат излаганлар“га кaрши ўзбекча хужум 8:00 - Абдурахим Пўлат: Бир “хастага” ёрдам беролдим шекилли, аммо, иккинчисига имконим йўк 6:00 - Хьюмaн Райтс Уотч 5 кочкинни Ўзбекистонга берма
18:00 - Дилмурод Саййид байрамни миршабхонада ўтказса керак

Бугун, 31 декабрда мухбиримизга кўнгирок килиб, ўзининг Шайхонтухур тумани ИИБга олиб кетилаётганини билдирган "ADVOKAT-PRESS" газетасининг журналисти Дилмурод Саййид ўзи ва газета теварагида муаммоларнинг тобора кўпайиб бораётганини хам айтди. Хусусан, 27 декабрда Ўзбекистон Адвокатлар ассосиациясининг кенгайтирилган Хайъат мажлиси бўлиб, унда "ADVOKAT-PRESS" газетасининг мазмун-мундарижаси, гоявий йўналиши кайта кўриб чикилган. Йигилиш кун тартибида Дилмурод Саййиднинг "Йўк хакида бадиха" маколасини мухокама килиш хам бор эди. Гарчанд адвокатларнинг кўпчилиги бу маколанинг, умуман, газета позициясининг давлат сиёсатига зид эмаслиги, конституцион режимга дахли йўклигини таъкидлаган бўлса-да, Хайъат тахририят фаолиятини тўхтатиш хакида карорга келган.

Шунингдек, Самарканд вилояти Адвокатлар коллегияси раиси Мустафо Нормуродов вилоят адвокатлари номидан Президент девонига мурожаат килиб, "ADVOKAT-PRESS" гоявий, мазмун жихатидан Президентни хакорат килгани, тузумга карши чикканини таъкидлаб, тахририятни ёпишларини сўраган.

Макола муаллифи Дилмурод Саййид устидан эса турмуш ўртоги Барно Жумановани калтаклаганликда айблаб, жиноят иши очилиши арафасида турибди, дейди мухбиримиз. Барно Жуманованинг билдиришича, 27 декабрь куни у уйида йикилиб тушган ва 3 ойлик хомиласига зарар етган. Шундан сўнг "тез ёрдам" машинаси чакирилиб, шифохонага ёткизилган. Шифокор Собир Нормуродов негадир милицияга Барнони эри ургани хакида хабар берган. Аммо Барно хеч кимга на огзаки, на ёзма равишда Дилмурод Саййиддан шикоят килмаган.

Бугун эрталаб Барно Жуманова хамда Дилмурод Саййидлар участка профилактика инспекторидан Шайхонтохур тумани прокуратурасидан чакирув когози олишган. У дастлабки суриштирув ишларини олиб бораётган терговчи томонидан юборилган экан.

“Жаннат излаганлар“га кaрши ўзбекча хужум

Совет даврида Ўзбекистонда хориждаги антисоветчиларга карши гоявий курашга бошчилик килувчи тарих фанлари доктори Хамид Иноятов бўлгувчи эди. Иноятов вафот этгач, унинг ўрнини, тарих фанлари доктори Гога Хидоятов эгаллади. Хозир хам Ўзбекистонда бундайларга эхтиёж бор экан. Илгари уларнинг бошини КГБ ковуштирган бўлса, эндиликда бу ишни бевосита “Сиёсат“ ахборот-тахлил маркази бажармокда. Марказнинг экспертларидан бири Fулом Мирзаев каламига мансуб бўлган, “Hurriyat“ газетасининг 2005 йилдаги сўнгги сонида босилган “Жаннатни излаганлар, ёхуд Журналистми, сиёсатшуносми, гидми - ким бўлса хам, аввало, ватанпарвар бўлсин!“ сарлавхали маколаси мукоясамиз исботидир.

Макола муаллифи “хозир АКШда азоб чекаётган“ Руслан Шариповга ва “Ўзбекистонда ялло килиб яшаётган хамда хали пихи кайрилмаган“ Ёдгор Норбўтаевга ташланади. F.Мирзаевнинг асабини бузган нарса Р.Шариповнинг Интернетда эълон килинган “Журналистское счастье: право на свободную смерть?“ (“Журналист бахти: эркинликда жон таслим килиш хукукими?“) хамда Ё.Норбўтаевнинг “Гвозди бы делать из этих людей“ (“Улардан мих ясалса борми“) сарлавхали маколалари бўлибди.

Fулом Мирзаев шундай ёзади: “Руслан Шарипов аслида ким? У - бугун жамиятимиз нафрат ва ачиниш хисси билан карайдиган “инсон хукуклари химоячилари“ тўдасининг ночор бир вакили. У - ўзгаларнинг дўмбирасига ўйнаган, боз устига, ўзини вояга етказган эл-юрт шаънига бўхтонлар ёгдиргани учун чеккасига “кўк“идан ёпиштиришларига чандон кўникиб колган “эркин журналист“ ...“ Ва хоказо.

Кўриб турганингиздек, хукук химоячилари ва мустакил (эркин) журналистлар игвогарлару бўхтончи сифатида кўрсатилган. Муаллифга кўра, “хўроз хамма жойда бир хил кичкиради“, “жаннат“ шу ерда бўла туриб, уни излаб океан ортига бориш шарт эмас...

8:00 - Абдурахим Пўлат: Бир “хастага” ёрдам беролдим шекилли, аммо, иккинчисига имконим йўк

Ўзбекистонда яшаётган “бирлик”чи сафдошларимга, бошка мухолифат партиялари ва хукук химоячиси ташкилотларнинг фаолларига, кариндош-уругу танишларимга, хатто, баъзи мустакил “социолог”ларга тез-тез телефон килиб тураман. Улар билан соатлаб гаплашаман, шу туфайли, мамлакатимиздаги ахволдан факат сайтлар оркали эмас, тўгридан тўгри хабарлар хам олиб тураман.

Аммо, якин кунларда 2 махсус мавзудаги телефон сухбатларим мухим ахамиятга эга бўлгани учун, уни сайтимиз ўкувчилари билан отамлашмокчиман.

Биринчи мавзу. Аввал бироз тарихий маълумот. Совет замонида, Фанлар академиясида ишлаб юрган йилларим ростми-ёлгонми бир хикоя эшитгандим. Бир академикнинг ўгли тугма аклий касал экан. Табиий, у боласи тугилганда академик бўлмаган бўлса хам, хар холда ўзига яраша имкониятга эга бўлган бўлса керак-ки, ўглини махсус мактабда эмас, конунларга зид равишда, оддий мактабда ўкитишга эришибди. Албатта, унинг ота сифатида бундай килишга интилганини тушуниш мумкин. “Иштаха овкат пайтида келади” деганларидек, бу галабасидан илхомланган ота, энди у академик, катта “сиёсий” имкониятларга хам эга бўлганди, ўглини бир амаллаб институт тамомлаттирибди, сўнгра, фан кандидати хам килидиришга эришибди. Аммо, табиий, ўгил хали хам ўша-ўша, яъни аклий касаллигича колаберган.

Якинда, ўзимизнинг сайтдаги бир хабардан Санжар Умаров фан кандидати ва академикнинг ўгли эканлигини ўрганганимдан кейин, у юкорида айтилган хикоядаги бола эмасми деган шубха пайдо бўлди менда. Чунки, ўзини бутун Ўзбекистон халки кўллаб кувватлайдиган бир коалициянинг рахбари эканлигини кўркмасдан, бундан хам мухими, уялмасдан жиддий ахборот воситаларида гапираётган, кўринишидан, на сиёсат на иктисоднинг табиатини тушунмаса-да, кўча куйдаги гапларни жиддий таклифлар сифатида ўртага солаётган киши хакида бошкача ўйлаш кийин бўларди.

Хуллас, шу масалага очиклик киритиш учун, Фанлар академиясида ишлайдиган дўстларимга телефон килдим. Дархол маълум бўлдики, Санжар бояги хикоядаги тугма касал одам эмас экан. Аммо, кўпрок русча гапирадиган Яшин исмли дўстимнинг куйидаги сўзлари жуда ибратли эди: Хикоядаги боланинг касали “врожденный”, Санжарники - “приобретенный”, натижаси бўйича эса, буларнинг фарки йўк.

Яшиннинг фикрига кўшилмаслик кийин бўлса керак.

Иккинчи мавзу. Ўзини “социолог” олим деб танитаётган Баходир Мусаевни хамма билса керак. Мен хам уни кайта куриш йилларидан бери танийман. Акли хуши жойида бола. Келинг, эхтиётлик билан, “эди” дейлик. Аммо, охирги замонада, унинг рус сайтларидаги ёзувларини ўкиб, менда бу хусусда турли шубхалар пайдо бўлишга бошлади. У Ўзбекистондаги шароит, мухолифат хакида оламшумуллик иддао этувчи маколалар ёзади-да мухолифат хакида биронта маълумоти хам йўк. Мен сунгги йилларда бир неча марта у билан телефон оркали гаплашганман. У ўзбек тилида ўкиш-ёзишни билмаслигини, шу сабабли асосан ўзбек тилидаги “Бирлик” сайтини ва “Харакат” журналини ўкий олмаслигинини айтиб, мухолифат хусусидаги асосий маълумотни Отаназар Орифовдан олишини ортикча яширмасди хам.

Охирги ойларда Баходирнинг соглиги хусусидаги шубхаларим жуда хам жиддийлашди. У хакида бирон хабар олишим мумкин бўлган умумий танишимиз хам йўк. Шу сабабли, якинда, таваккал килиб ўзига телефон килдим ва Санжар хакида маълумот олганимни, Баходирнинг ўзи хакида эса, якинлигимизни хисобга олиб, ўзидан маълумот олишга ахд килганимни айтдим. Назокат учунгина кечирим хам сўраб туриб: “Тўгрисини айт аклий муаммоларинг йўкми, охирги пайтда психотерапевт доктроларга мурожаат килдингми, даволанмаётибсанми ўзи? Даволанишда биздан ёрдам керак эмасми? Ёзувларинг факат сени эмас, балки, бутун ўзбек социологларининг обрўсини тушираётганини сезаётибсанми? Ўзбекистонда ва мухолифат ичида бўлаётган вокеалардан бир оз бўлса хам хабаринг борми? деб сўрадим. Каримовнинг истеъфосини талаб килувчи кампания хакидаги фантастикага ўхшайдиган туркум ёзувларинг, бир вактлар ўзбек маданияти ва тирихининг илдизларига хужум килган Раъно Абдуллаевани оклаш ниятида ёзилган маколаларинг, ўзи йўк Миллий Нажот Кўмитаси хакида ёзганларинг менда шундай саволлар тугдирмокда дедим.

Унинг: “Что ты себе позволяешь? Кто ты такой? Я единственный в Узбекистане социолог” деган гапларини ва мени хакоратлашларини хотиржамгина эшитиб бўлгач, уни соглиги хакидаги шубхаларим жиддийлигини ва бу хусусда жиддийрок ўйлаб кўриши лозилигини айтиб, сухбатимизни телефон трубкасини отиш эмас, яхшиликча хайрлашиш билан тугатишга муваффак бўлдим.

Шу кунларда Баходир Мусаевнинг маколаларида жиддий ўзгаришлар бўлганини кўрганлар бунинг сабабларини тушунмасдан бошлари котиб ўтиришган бўлишса керак. Мен унинг Салай Мадаминовга нисбатан позицияси ўзгарганини гапираётганим йўк. Мен унинг Каримов матбуоти анъаналаридан бирини бузиб, умрида биринчи марта ўз маколасида хакоратомуз шаклда бўлса хам (мендан шу йўл билан касд олаётган бўлса керак) менинг номимни тилга олишга жазм килганини хам гапираётганим йўк. Унинг реалликни тушуниш учун кандайдир интилишлар килаётганини назарда тутмокдаман. У реалликни тўла тушуниши учун аввалабор ўзбекча ўкишни ўрганиши керак. Чунки, мухолифатнинг асосий кучлари, Салай Мадаминов ва Отаназар Орифов балки бундан мустаснодир, Баходир Мусаевга ёрдам бериш учун рус тилига кайта ўтиш ниятлари йўк. Акс холда, Баходирнинг бирдан бир манбаи юкорида номи тилга олинган Отаназар Орифов бўлиб колаверади.

Нима бўлса хам, мен Баходирда кандайдир ўзгаршлар бошлатолишга эришганимдан хурсандман. Тузалиш каергача бориши унинг ўзига боглик. Аммо, Санжар Умаровга шу каби “дарс” бериш имкониятим йўклигидан куйинаман. Чунки унинг “приобретенный” касаллик туфайли камокда ўтириши яхшилик эмас.

Бундан бир неча ой аввал, Санжар АКШда бўлганда мен билан хам учрашиш нияти борлигини билдирганда, мен “учрашув учун мавзу кўрмаяпман” деб бунга рози бўлмаган эди. Хозир ачинаман. Баходирга берганим каби саволларни Санжарга хам берсам эди, балки, у хам ўз вактида хулкини ўзгартириб, хозир камокда ўтирмаган бўлармиди?

6:00 - Хьюмaн Райтс Уотч 5 кочкинни Ўзбекистонга бермасликни Киргизистондан талаб килмокда

Бу машхур хукук химоячиси ташкилотнинг кеча таркатилган баёнотида айтилишича, 5 нафар Ўзбекистон фукароси - Ёкуб Тошбоев, Расул Пирматов, Жахонгир Максудов, Одилжон Рахимов ва Тожихалилов (унинг исми берилмаган) Киргизистонда БМТнинг Кочоклар Бош комиссарлигига мурожаат килиб “кочкин” макоми берилишини сўраганлар. Улардан 4 нафарига бу маком берилган, Тожихалиловнинг иши эса хали кўрилмокда. Маълум бўлишича, Ўзбекистон тарафи бу ўзбекларни кайтариб беришни талаб килмокда.

Хьюмэн Райтс Уотч Киргизистон президенти Курмонбек Бакиевдан ўз хукумати кабул килган халкаро маюбуриятларини бажаришни ва кийноклар кўлланилиши оддий холга айланган Ўзбекистонга бу 5 нафар кочкинни тутиб бермасликни сўраган.

Хукук химоячиси ташкилотнинг баёнотида Ўзбекистон хукумати Андижон вокеалари бўйича адолатдан узок бўлган суд жараёнлари ўтказаётгани ва айби тасдикланмаган кишиларни узок йилларга камокларга ташлаётгани хам эслатиб ўтилади.

Ким кимдир? Who is Who?Добавить персону