11 July 2009
20:45 -
Туркманистон ҳам газ масаласида "Набукко" томон оғмоқда, ютқазган тараф яна Россия бўлади
Аслида ҳамма нарсани руслар бошлашди. Улар ўзларига қош қўяман деб кўзларини чиқардилар дейиш мумкин. Ва кўз чиқариш Путиннинг арзимаган хатосидан бошланди.
Украинада зарғалдоқ инқилоби натижасида ўтказилган президент сайлови тугар-тугамас, Янукевични икки марта ғалаба билан табриклаган Россия президенти Владимир Путин қандай шарманда бўлганини кўпчилик эсласа керак. Ваҳоланки, сайловни Виктор Юшченко ютди, аввалдан ҳам Европага яқинлашиш тарафдори бўлган зарғалдоқчилар, Путиннинг бу демаршидан кейин, тамомийла Россиядан юз ўгирдилар.
Путин тишини тишига қўйиб, Юшченко билан ишлашга мажбур эди ва ишлашга бошлади ҳам. Аммо, энди унинг мақсади – нима қилиб бўлса ҳам Россия эмас, Евроинтеграция тарафдори бўлган зарғалдоқчиларни йиқитиш, Украинани русларнинг орбитасига қайтариш эди.
Путиннинг Украинага қарши ишлатган асосий қуроли табиий газ бўлди. Ўша пайтгача оддий одамларнинг кўпчилиги Европага Россиядан борадиган газнинг асосий қисми Украинадан ўтиши ва газни ўз ҳудуди орқали ўтказишдан Украина яхшигина фойда олиши, бу газдан ўз эҳтиёжлари учун истаганча ишлатишини ҳатто билишмасди ҳам.
Буни билган Путин Украинани жазолаш учун икки усул қўллашга бошлади. Биринчиси – Европага Украина орқали кетадиган газни тез-тез ўчириб қўйиш. Шундай қилинганда, Украинанинг ўзи ҳам газсиз қоларди, газ ташишдан олаётган фойдасини йўқотарди.
Иккинчи йўл – Болтиқ денгизи орқали Европага газ ташийдиган “Шимолий оқим” газ қувурини қуриш. Шундай қилинганда, Украина жазоланади, газ қувурларига газ бериш эса, русларнинг қўлида қолаверади.
Бу орада Европа ҳам бекор ўтирмади. Путин кабилардан газ масаласида мустақил бўлиш учун Каспий ҳавзасида чиқадиган газни Туркия орқали Европага ташийдиган “Набукко” қувурини режалаштиришга бошлади. Бундай газ қувури Эрондан ўтиши керак бўлгани сабабли ўртага анча муаммолар чиқарди. Шундай бўлса ҳам бу лойиҳа устида иш давом этаверди.
Энди хавотирланиш навбати Россияга келди. Чунки “Набукко” ишга тушса, русларнинг Европани газ билан таъминлашдаги ҳукумронлиги битарди. Руслар зудлик билан “Набуко” лойиҳасига альтернатив ўлароқ Каспий ҳавзасидаги газни Россиянинг жанубий ҳудудлари оқали Европага ташийдиган “Жанубий оқим” лойиҳасини олға суришга мажбур бўлдилар.
Қаранг, натижада, ҳамма нарса Путиннинг ҳаёлига ҳам келмаган йўналишга тушиб кетди. Энди бошланган жараёнларни тўхтатиб бўлмайди. Европага газ ташийдиган уч қувур барибир қурилади. Булар – “Шимолий оқим”, Набукко ва “Жанубий оқим”.
Руслар шу пайтгача “Набукко” лойиҳасини бўғиб ташлаш учун Марказий Осиё мамлакатларини фақат “Жанубий Оқим” орқали газ ташишга мажбур қилишни ўйладилар. Аммо, буни ҳам қилолмаяптилар. Энг катта газ манбаларига эга бўлган Туркманистон секин-аста “Набукко” томонга қайрила бошлади. Куни кеча Туркманистон президенти Вазирлар кенгашида туркман газини “Набукко” қувури орқали ҳам ташишга тайёр эканликларини билдирибди. Ўзбекистон ҳам шундай қилишга эртами-кеч мажбур бўлади.
Хуллас, руслар ўзларига қош қўяман дея айнан ўзларинг кўзларини чиқармоқдалар. Украинани жазолаш, газ масаласида Европани тиз чўктириш ҳаракатида бўлган Россиянинг ўзи бу соҳадаги ҳукмронлигини йўқотишга бошлади. Ютқазган яна Россия бўлади.
Ҳамма нарса оддий бир нарсадан, зарғалдоқчиларни жазолашга уринишдан бошланганди.
Украинада зарғалдоқ инқилоби натижасида ўтказилган президент сайлови тугар-тугамас, Янукевични икки марта ғалаба билан табриклаган Россия президенти Владимир Путин қандай шарманда бўлганини кўпчилик эсласа керак. Ваҳоланки, сайловни Виктор Юшченко ютди, аввалдан ҳам Европага яқинлашиш тарафдори бўлган зарғалдоқчилар, Путиннинг бу демаршидан кейин, тамомийла Россиядан юз ўгирдилар.
Путин тишини тишига қўйиб, Юшченко билан ишлашга мажбур эди ва ишлашга бошлади ҳам. Аммо, энди унинг мақсади – нима қилиб бўлса ҳам Россия эмас, Евроинтеграция тарафдори бўлган зарғалдоқчиларни йиқитиш, Украинани русларнинг орбитасига қайтариш эди.
Путиннинг Украинага қарши ишлатган асосий қуроли табиий газ бўлди. Ўша пайтгача оддий одамларнинг кўпчилиги Европага Россиядан борадиган газнинг асосий қисми Украинадан ўтиши ва газни ўз ҳудуди орқали ўтказишдан Украина яхшигина фойда олиши, бу газдан ўз эҳтиёжлари учун истаганча ишлатишини ҳатто билишмасди ҳам.
Буни билган Путин Украинани жазолаш учун икки усул қўллашга бошлади. Биринчиси – Европага Украина орқали кетадиган газни тез-тез ўчириб қўйиш. Шундай қилинганда, Украинанинг ўзи ҳам газсиз қоларди, газ ташишдан олаётган фойдасини йўқотарди.
Иккинчи йўл – Болтиқ денгизи орқали Европага газ ташийдиган “Шимолий оқим” газ қувурини қуриш. Шундай қилинганда, Украина жазоланади, газ қувурларига газ бериш эса, русларнинг қўлида қолаверади.
Бу орада Европа ҳам бекор ўтирмади. Путин кабилардан газ масаласида мустақил бўлиш учун Каспий ҳавзасида чиқадиган газни Туркия орқали Европага ташийдиган “Набукко” қувурини режалаштиришга бошлади. Бундай газ қувури Эрондан ўтиши керак бўлгани сабабли ўртага анча муаммолар чиқарди. Шундай бўлса ҳам бу лойиҳа устида иш давом этаверди.
Энди хавотирланиш навбати Россияга келди. Чунки “Набукко” ишга тушса, русларнинг Европани газ билан таъминлашдаги ҳукумронлиги битарди. Руслар зудлик билан “Набуко” лойиҳасига альтернатив ўлароқ Каспий ҳавзасидаги газни Россиянинг жанубий ҳудудлари оқали Европага ташийдиган “Жанубий оқим” лойиҳасини олға суришга мажбур бўлдилар.
Қаранг, натижада, ҳамма нарса Путиннинг ҳаёлига ҳам келмаган йўналишга тушиб кетди. Энди бошланган жараёнларни тўхтатиб бўлмайди. Европага газ ташийдиган уч қувур барибир қурилади. Булар – “Шимолий оқим”, Набукко ва “Жанубий оқим”.
Руслар шу пайтгача “Набукко” лойиҳасини бўғиб ташлаш учун Марказий Осиё мамлакатларини фақат “Жанубий Оқим” орқали газ ташишга мажбур қилишни ўйладилар. Аммо, буни ҳам қилолмаяптилар. Энг катта газ манбаларига эга бўлган Туркманистон секин-аста “Набукко” томонга қайрила бошлади. Куни кеча Туркманистон президенти Вазирлар кенгашида туркман газини “Набукко” қувури орқали ҳам ташишга тайёр эканликларини билдирибди. Ўзбекистон ҳам шундай қилишга эртами-кеч мажбур бўлади.
Хуллас, руслар ўзларига қош қўяман дея айнан ўзларинг кўзларини чиқармоқдалар. Украинани жазолаш, газ масаласида Европани тиз чўктириш ҳаракатида бўлган Россиянинг ўзи бу соҳадаги ҳукмронлигини йўқотишга бошлади. Ютқазган яна Россия бўлади.
Ҳамма нарса оддий бир нарсадан, зарғалдоқчиларни жазолашга уринишдан бошланганди.
Ким кимдир? Who is Who?Добавить
персону
Акбар Ориф
"Бирлик" Партияси Андижон ташилотининг раиси, ҳозир Данияда яшайди.
Добавить сведения