18 January 2009
04:00 -
23:30 - Украина-Россия газ уруши битгандек кўринади, ютган-ютқазган йўқ
22:30 - Ўрисларга сотиладиган газ нархи ошгани ҳақидаги гапларнинг ортида нима бор?
20:30 - “Бирлик”чилар То
22:30 - Ўрисларга сотиладиган газ нархи ошгани ҳақидаги гапларнинг ортида нима бор?
20:30 - “Бирлик”чилар То
23:30 - Украина-Россия газ уруши битгандек кўринади, ютган-ютқазган йўқ
Кеча Москвада бу икки мамлакатнинг бош вазирлари Юлия Тимошенко ва Владимир Путин бир неча соатлик музокаралардан кейин, руcларнинг Украинага сотадиган газларининг нархи ва Европага газ транзит қилиш нархи хусусида келишганларини билдирдилар. Бу келишув асосида бир-икки кун ичида русларнинг “Газпром” ва украинларнинг “Нафтогаз” ширкатлари тегишли ҳужжатларни имзолашлари керак. Ҳозир бу икки ширкат шартнома матни устида ишлашга бошлгани билдирилди.
Қизиғи шундаки, Тимошенко-Путин келишувида Украинага сотиладиган газнинг ва Украина орқали газ транзит қилишнинг нархи умумий шаклда ва имо-ишоралар билан тилган олинади. Яъни, транзит нархи ўзгармайди, аммо Украина учун сотиладиган газнинг нархи русларнинг аввалги таклифидан 20 фоизга туширилади. Руслар турли таклифлар киритишганди, уларнинг ичида бир минг кубметр газ учун 250 доллар ҳам бор, 450 доллар ҳам бор. Гап қайси нарх хусусидалиги номаълум.
Фақат тахмин қилиш мумкинки, гап 450 доллардан 20 фоиз тушиш ҳақида эмас. Чунки, бу - Тимошенконинг ютқизиғи бўларди. Рус ҳукумати матбуот котибининг гаплари ҳам мужмал. Унинг айтишича, 2009 йил учун Украинага сотиладиган газ нархи “нарх белгилашнинг европача усулида” аниқланар эмиш, 2010 йилда бошлаб эса, “европача нарх” белгиланар эмиш.
“Нарх белгилашнинг европача усули” ва “европача нарх” атамалари нимани англатишини мутахассисларгина билишади, оддий одамлар учун бу атамалар ҳеч нарсани билдирмайди. Шундай шароитда на Украина на Россия тарафи бу масалада тушунтириш бермаётганларининг сабаби битта бўлиши мумкин – ҳеч қандай келишув бўлмаган, Россия газ урушини ютқазагнини тан олмаслик учун, Юлия Тимошенко эса, ўзининг Украина президенти Виктор Юшченко билан ички урушдаги позициясини мустаҳкамлаш учун ўйинлар қилишмоқда.
Европа Иттифоқининг бу хусусдаги баёнотида “Мунозаралар натижа келтирганга ўхшайди. Газ Европага келишга бошлагандан кейингина аниқ бир нарса дейиш мумкин” маъносидаги сўзларнинг ишлатилиши ва Украина президентининг энергетика хавфсизлиги бўйича вакили Богдан Соколовскийнинг “Газ нархини кўрмасдан мен бу келишувга баҳо беролмайман” деган сўзлари ҳам Путин-Тимошенко ўйинига ҳали ортиқча ишонч йўқлигини кўрсатади.
Лекин, бир нарса аниқ. Русларнинг ҳам Украина ҳам Европани газ билан шантаж қилиш сиёсати тўла мағлубиятга учради.
22:30 - Ўрисларга сотиладиган газ нархи ошгани ҳақидаги гапларнинг ортида нима бор?
Ўтган йилнинг 18-19 декабрь кунлари Россиянинг “Газпром” ширкати раҳбари Алексей Миллернинг Тошкентга сафари ҳақида хабар қилгандик. Бироқ Россияга Ўзбекистон тарафидан сотиладиган газ нархининг 2009 йил учун қандай белгилангани ҳақидаги маълумотга аниқлик киритишга имконият бўлмаган эди.
Янги йилдан сўнг, хусусан, 4 январь куни мамлакатда чоп этиладиган “Бизнес Вестник Востока” ҳамда "Business Report" газеталари бирлашган таҳририятининг Uzreport.com интернет нашри ўрислар билан газ борасида 326 АҚШ долларига келишилгани ҳақида хабар қилинган экан. Алоҳида эътибор бериш керак, бу ерда “келишув” ҳақида гапирилмоқда, бирон бир расмий ҳужжат имзолангани ҳақида эмас. Маълумки, кўпгина келишувлар амалага ошмай қолиб кетаверади. Бунинг устига Uzreport.com сайтидаги хабар ҳам ўзбек расмийларига эмас, Қирғизистон саноат, энергетика ва ёқилғи ресурслари вазири Илёс Давидовга асосланиб берилган.
Россиянинг ИТАР-ТАСС ахборот тармоғи ҳам ўрис-ўзбек маъмурияти ўртасидаги газ баҳосининг кескин оширилиши ҳақида умумий шаклда гапирган, масаланинг тафсилотларига тўхтамаган. Кўринишидан, газнинг ҳақиқий нархи ва бу хусусда бирон бир ҳужжат имзолангани ёки мизоланмагани одамлардан бекитилмоқда.
Эслатиб ўтиш лозим, 2008 йилда ўзбек газининг бир минг кубметри русларга 150-160 доллар атрофида сотилган эди.
Ўзбекистон ҳукумати одамларни чалғитиш ва алдаш учун МХХ назорати остида ишлайдиган “Озодлик” радиосидан ҳам усталик билан фойдаланаётгани диққатга сазовордир.
Бу радионинг 15 январда эфирга чиқарилган “Украина ўзбеклар сирини очди” номли эшиттиришида (бу эшиттиришнинг матни радионинг сайтида берилган - http://www.ozodlik.org/content/Article/1370514.html) Украина ташқи ишлар вазирлигига кўра, жорий йилнинг биринчи чорагида Газпром Ўзбекистондан ҳар минг куб метр газни 301 АҚШ долларидан сотиб олишга келишгани гапирилади. Украина ташқи ишлар вазирлигидан ким, қачон ва қаерда бундай дегaни айтилмайди. Яъни, манба кўрсатилмайди.
Агарда Uzreport.com хабар берган “келишувга” асосланиб, ўзбек газини русларга 326 доллардан (“Озодлик” радиосига кўра - 301 доллардан) сотиш бўйича керакли ҳужжат имзоланса, маҳаллий матбуот бир неча йиллардан бери ўзбек газини сувтекинга харид қилаётган Россия устидан Ислом Карим оламшумул ғалабага эришгани ҳақида баланпарвоз гаплар айтган бўларди. Матбуотнинг жимлиги, аслида, ҳеч нарса ўзгармагани, ўзбек газини ҳали ҳам эски нархда, яъни сувтекинга сотиш давом этаётганиниг энг яхши кўрсатгичидир.
Афтидан, Ўзбекистон МХХси ўз назорати остида ишлаши кўп марта исботланган “Озодлик” радиосининг ўзбекча программалари ва Uzreport.com каби сайтлар воситасида ўзбек газининг русларга қандай нархда сотилиши билан қизиққан одамларни чалғитиш, соддароқларини алдаш билан шуғулланмоқда.
Амалда эса, ўзбек газининг русларга сотиладиган нархи номигагина оширилган, руслар ўзбек газини Европага 300 доллардан ортиққа сотиб, ўзбеклар ҳисобидан катта фойда олишни давом эттираётган бўлса керак.
20:30 - “Бирлик”чилар Тошкент ва Риштонда йиғилишди
16 январда “Бирлик”нинг Тошкент шаҳар кенгаши фаоллари йиғилишди. Кенгаш раиси Ҳайит Абдулла бошчилигида йиғилган 7 партия фаоли партиявий ишлар, ижтимоий-сиёсий вазиятга баҳо бериш ҳамда дунёда кечаётган иқтисодий инқирознинг Ўзбекистонга таъсири масалаларини муҳокама қилишди. Бирор партиявий йиғин мақоми берилмаган учрашувда фаолиятни жонлантириш билан боғлиқ режалар муҳокама қилинди.
Шунингдек, кеча 15 нафар партия фаолларидан иборат фарғоналик “Бирлик”чилар Риштон туманида йиғилдилар. Партия раиси ўринбосари Ҳамдам Сулаймон, партиянинг Фарғона ташкилоти котиби Адҳам Муҳиддин ҳамда Ўзбекистон ва Риштон туман ташкилотларининг фаоллари мавжуд ижтимоий-сиёсий вазиятга баҳо бериш билан бир қаторда партиявий ишларни йўлга қўйиш, навбатдаги Қурултойга тайёргарлик ишлари хусусида кенгашди. Бу каби учрашувлар фаолиятни жонлантиришда ғоят муҳим аҳамиятга эга, деди партия раиси ўринбосари Ҳамдам Сулаймон мухбиримизга.
Алишер Кароматовни озод қилишмайдиганга ўхшайди
Ўзбекистон инсон ҳуқуқлари жамиятининг Сирдарё вилояти бўлими фаоли Алишер Кароматовнинг соғлиғи ёмонлиги, ҳатто сил (туберклёз) унинг ҳаётига хавф солаётгани ҳақида хабар бергандик. Ҳозирда маълум бўлишича, унинг аҳволи баттар оғирлашган, у билан Тошкентдаги 64/18-муассасада 16 январь куни учрашган хотини Намуна Кароматова бу ҳақда гапирди. Бир қанча оммавий ахборот воситаларида унинг соғлиғи билан боғлиқ ҳолат ёритилганидан сўнг, янги йил арафасида (30 декабрь 2008 йилда) муассаса назоратчилари томонидан у яна қийноққа солинган.
Муассасанинг Ҳафизулло исмли ходими уни қийнаб, қамоқ тартибини бузганлик ҳақидаги далолатномага қўл қўйдириб олган, дейди мухбиримиз. Афтидан уни яна қамоқхона тартибини бузганликда айблашмоқчи. Зотан, унинг адвокати Ғиёс Номозов жиноят ишлари бўйича Сирдарё вилояти судининг касассация ҳайъатидаги муваффаққиятсизликдан сўнг Ўзбекистон ЖПКнинг 538-моддаси (Соғлиғи ёмонлиги туфайли жазо ўташни тўхтатиш) тартибида қамоқхона маъмуриятига мурожаат иқлганди. Эҳтимол, Алишернинг бўйнига қўйилган “айбнома” ўша мурожаатга жавобдир.