25 June 2008
03:00 -
22:00 - Россиянинг яқин сиёсий келажаги осон бўлмайди
22:00 - Россиянинг яқин сиёсий келажаги осон бўлмайди
22:00 - Россиянинг яқин сиёсий келажаги осон бўлмайди
Россиядек буюк мамлакат президент Ислом Карим Ўзбекистонда қилаётгани каби сиёсий масхарабозликлар билан узоқ яшай олмаслигини бизнинг сайтимиз аллақачон ёзган эди. Масхарабозлик деганда Россияда шу йил март ойида бўлиб ўтган президентлик сайловидан кейин юзага келган вазят назарда тутилмоқда. Вазият шундан иборатки, мамлакат Конституциясига кўра айнан президент мамлакатнинг бош сиёсий раҳбари бўлса ҳам, амлада бош раҳбар Владимир Путин бўлиб қолди, президент Дмитрий Медведев эса унинг қўғирчоғи вазифасини бажармоқда. Мамлакат парламенти сиёсий декорацига айлантирилгани ҳам масхарабозлик театрининг бир саҳнасидир, холос.
Путин ва унинг командаси буни тушунмамаслиги мумкин эмас, лекин, улар Россияда ҳали фуқаролар жамияти шакилланиб улгурмаганидан фойдаланиб, маълум вақт шу масхарабозликни давом эттирмоқчи бўлгандек кўринмоқдалар.
Россиядаги демократик партияларнинг яримфалаж ҳолда эканлиги, бунинг яққол мисоли сифатида “Яблоко” партиясининг ўтган шанба-якшанба кунлари бўлиб ўтган қурултойини кўрсатиш мумкин, Путин ва унинг командаси яқин келажакда ўзни ҳар қандай хавф-хатардан йироқ сезиши учун асос бўлиши керак эди.
Аммо, Россидаги сиёсий жараёнлар яна ҳам тезроқ ривожланиши мумкинлиги хусусида биринчи сигналлар пайдо бўлди.
Биринчи сигнал. Яқинда Татаристон президенти Минтимер Шаймиев Россия регионлари раҳбарларини халқ томонидан сайлашни қайта тиклаш кераклигини гапириб қолди. Ваҳоланки, маҳаллий раҳбарларни Кремль томонидан тайинлаш ситемаси Владимир Путининг “ҳокимият вертикали” яратиш сиёсатининг асосий нуқталаридан бир эди. Путиннинг командаси Шаймиевга ортиқча ташланиб ўтирмасдан, ҳатто унинг исмини тилга олмасдан, маҳаллий раҳбарларни марказдан тайинлаш системасида ҳеч қандай ўзгариш бўлмаслиги хусусида қатъий баёнотлар тарқатти. Аммо, Минтемир Шаймиев ўз таклифини амалга ошириш учун қандайдир қадамлар қилиш-қилмаслиги аниқ бўлмаса ҳам, унинг таклифи ўртага отилган биринчи тош ролини йўқотмайди.
Иккинчи сигнал. Маълумки, Владимир Путиннинг бош мафкурачиси ҳисобланган Владислав Сурков янги президент маъмуриятида Бош раҳбар ўринбосари бўлиб қолган. Рус матбуотида бугун тарқатилган расмий хабарларга кўра, у бир неча кун аввал Кремлнинг ўзи тарафидан яратилган қўғирчоқ ёшлар ташкилотларининг лидерлари билан учрашган ва хусусан қуйидагиларни айтган: “Россияни етралича мураккаб сиёсий ўзгаришлар босқичи кутмоқда. Сиёсий ўзгаришларнинг мураккаблиги ташқаридан бўлаётган нодўстона босимнинг ортиб бориши ва мамлакат ичидаги маълум деструктив кучларнинг президент Медведев билан хукумат раиси Путин ўртасига пона уришга интилишлари билан боғлиқ.”
Табиий, ўша “деструктив кучлар” мамлакат конституциясига таяниб, Дмитирий Медведевни биринчи планга олиб чиқиш учун ҳаракат қилишади. Россияда ҳозир ҳам етарлича демократия ва ошкоралик элементлари мавжуд бўлгани сабабли, уларнинг ғалаба қилиш шанси етарлича бор, аммо ктта эмаас, чунки, кўринишидан, Дмитирий Медведевнинрг ўзи мустақил роль ўйнайдиган сиёсий шахсга ўхшамаяпти.
Лекин, Медведев билан Путининг ўртасига пона уришга конституцион асос борлиги - Путин ва унинг командаси учун асосий таҳлика ролини йўқотмайди.
Россиядек буюк мамлакат президент Ислом Карим Ўзбекистонда қилаётгани каби сиёсий масхарабозликлар билан узоқ яшай олмаслигини бизнинг сайтимиз аллақачон ёзган эди. Масхарабозлик деганда Россияда шу йил март ойида бўлиб ўтган президентлик сайловидан кейин юзага келган вазят назарда тутилмоқда. Вазият шундан иборатки, мамлакат Конституциясига кўра айнан президент мамлакатнинг бош сиёсий раҳбари бўлса ҳам, амлада бош раҳбар Владимир Путин бўлиб қолди, президент Дмитрий Медведев эса унинг қўғирчоғи вазифасини бажармоқда. Мамлакат парламенти сиёсий декорацига айлантирилгани ҳам масхарабозлик театрининг бир саҳнасидир, холос.
Путин ва унинг командаси буни тушунмамаслиги мумкин эмас, лекин, улар Россияда ҳали фуқаролар жамияти шакилланиб улгурмаганидан фойдаланиб, маълум вақт шу масхарабозликни давом эттирмоқчи бўлгандек кўринмоқдалар.
Россиядаги демократик партияларнинг яримфалаж ҳолда эканлиги, бунинг яққол мисоли сифатида “Яблоко” партиясининг ўтган шанба-якшанба кунлари бўлиб ўтган қурултойини кўрсатиш мумкин, Путин ва унинг командаси яқин келажакда ўзни ҳар қандай хавф-хатардан йироқ сезиши учун асос бўлиши керак эди.
Аммо, Россидаги сиёсий жараёнлар яна ҳам тезроқ ривожланиши мумкинлиги хусусида биринчи сигналлар пайдо бўлди.
Биринчи сигнал. Яқинда Татаристон президенти Минтимер Шаймиев Россия регионлари раҳбарларини халқ томонидан сайлашни қайта тиклаш кераклигини гапириб қолди. Ваҳоланки, маҳаллий раҳбарларни Кремль томонидан тайинлаш ситемаси Владимир Путининг “ҳокимият вертикали” яратиш сиёсатининг асосий нуқталаридан бир эди. Путиннинг командаси Шаймиевга ортиқча ташланиб ўтирмасдан, ҳатто унинг исмини тилга олмасдан, маҳаллий раҳбарларни марказдан тайинлаш системасида ҳеч қандай ўзгариш бўлмаслиги хусусида қатъий баёнотлар тарқатти. Аммо, Минтемир Шаймиев ўз таклифини амалга ошириш учун қандайдир қадамлар қилиш-қилмаслиги аниқ бўлмаса ҳам, унинг таклифи ўртага отилган биринчи тош ролини йўқотмайди.
Иккинчи сигнал. Маълумки, Владимир Путиннинг бош мафкурачиси ҳисобланган Владислав Сурков янги президент маъмуриятида Бош раҳбар ўринбосари бўлиб қолган. Рус матбуотида бугун тарқатилган расмий хабарларга кўра, у бир неча кун аввал Кремлнинг ўзи тарафидан яратилган қўғирчоқ ёшлар ташкилотларининг лидерлари билан учрашган ва хусусан қуйидагиларни айтган: “Россияни етралича мураккаб сиёсий ўзгаришлар босқичи кутмоқда. Сиёсий ўзгаришларнинг мураккаблиги ташқаридан бўлаётган нодўстона босимнинг ортиб бориши ва мамлакат ичидаги маълум деструктив кучларнинг президент Медведев билан хукумат раиси Путин ўртасига пона уришга интилишлари билан боғлиқ.”
Табиий, ўша “деструктив кучлар” мамлакат конституциясига таяниб, Дмитирий Медведевни биринчи планга олиб чиқиш учун ҳаракат қилишади. Россияда ҳозир ҳам етарлича демократия ва ошкоралик элементлари мавжуд бўлгани сабабли, уларнинг ғалаба қилиш шанси етарлича бор, аммо ктта эмаас, чунки, кўринишидан, Дмитирий Медведевнинрг ўзи мустақил роль ўйнайдиган сиёсий шахсга ўхшамаяпти.
Лекин, Медведев билан Путининг ўртасига пона уришга конституцион асос борлиги - Путин ва унинг командаси учун асосий таҳлика ролини йўқотмайди.
