19 October 2004
03:00 - 23:30 - 21 октябрда Давлат тили хакидаги конунга 15 йил тўлади - Сўмга нисбатан валюталарнинг давлат курси (19 октябрь, сешанба маълумоти, киска шарх билан) 22:30 - The Tashkent post газетаси чика бошлади 15:30 - Фергана собирает хлопок под палками
23:30 - 21 октябрда Давлат тили хакидаги конунга 15 йил тўлади

Ўзбекистонда давлат тили хакидаги конун «Бирлик» халк харакати атрофига тўпланган зиёлиларнинг саъй-харакати билан бундан 15 йил мукаддам, 1989 йил 21 августида ўша вактдаги Ўзбекистон ССР Олий Совети томонидан кабул килинган эди. Шу муносабат билан кеча, 18 октябрда Ўзбекистон Миллий университетида «Тил ва жамият», бугун, 19 октябрда Ўзбекистон Жахон тиллари университетида «Истиклол ва тил» мавзуларида илмий-амалий анжуманлар бўлиб ўтди.

Анжуманларда Давлат тили хакидаги конуннинг хаётга тадбик этилиши даражаси, бунга тўскинлик килаётган омиллар, ўзбек тилининг ўзига хос хусусиятларини саклаб колиш масаласи ва бошка талай муаммолар тўгрисида тилшунос олимларнинг маърузалари тингланди. Уларнинг баъзилари тилимиз билан боглик вазиятни бўяб маъруза килган бўлсалар, бошкалари дилдагиларини тилларига чикардилар.

Ўзбек тилига давлат тили макоми берилганидан бери орада катта давр ўтганига карамай иш юритиш тили хамон рус тили бўлиб колаётганини олимлар ташвиш билан гапирдилар.. Кўпгина расмийлар ва уларнинг гумашталари русча гаплашишни афзал кўрадилар. Талай ота-оналар ўз фарзандларини рус мактабларида ўкитишга кайтдилар. Бу холатга сабаб бўлган омил Давлат тили тўгрисидаги конуннинг 1996 йили янги тахрирда кабул килиниши бўлдики, натижада тилимиз равнаки бир неча йиллар ортга суриб юборилди. Бунинг асосий сабаби - бугунги президент Ислом Каримов ўзбек тилига давлат макоми берилган даврда хам хозир хам бунга карши бўлгани эканлиги, табиий, тилга олинмади.

"Тошкентнинг катта кўчаларидан кетаётганимда, гайри ўзбек ёзувларини кўриб, Ўзбекистон кўчаларида кетаяпманми деб шубхага толаман" дейди Жахон тиллари университетиниг доценти Бегам Кораева. Дархакикат, бу - мавжуд ижтимоий-сиёсий вазиятга жуда хамохангдир.

Сўмга нисбатан валюталарнинг давлат курси (19 октябрь, сешанба маълумоти, киска шарх билан)

1 доллар ($) = 1044 сўм 1 тийин; 1 евро = 1302 сўм 82 тийин; 1 рубль = 35 сўм 86 тийин.

Ўзбекистондаги саррофлик (пул алмаштириш) шохобчаларида тижорат курси бўйича 1 долларни ўртача хисобда 1045 сўмга сотиш ва 1047 сўмга харид килиш, 1 еврони эса 1303 сўмга сотиш ва 1313 сўмга харид килиш мумкин.

Лекин саррофлик шохобчаларида сўмни каттик валютага ва каттик валютани сўмга осонлик билан алмаштириб бўлмайди. Биринчи холда фукаро кассирга ўз паспортини бериши ва кассир ундан ксеронусха кўчириб олиши, хар хил ёзув-чизувлар килиши керак бўлса (бунга анча вакт кетади), иккинчи холда, яъни каттик валютага сўм сотиб олишда, валютангизни ёрукка тутиб, бармоклар билан силаб ва машина билан шундай текширадиларки, кассирлар олдида криминалистлар хам ип эшолмай колади. Агар каттик валютанинг четида кўзга кўринмас, хатто 1–2 мм ли йиртиги бўлса ёки букланган жойи салгина сийкаланган бўлса, бас, кассир уни кабул килмайди ва сизни Ташки иктисодий алокалар банки (Миллий банк) нинг таянч шохобчасига равона килади. У ерда эса "нуксон"ли валютани алмаштириб берганликлари учун 3 фоизли хак оладилар. Албатта, бу кўргуликларга кассада валюта борлигида дучор бўласиз. Агар бўлмаса-чи? Бўлмаса, саррофлик шохобчасидан "корабозор" сари йўл оласиз.

Хамма бозорларда хозирги вактда валюта "корабозор"лари аввалгидек хизмат кўрсатмокда.. Уларда валютангизни арзимас зарарга - давлатникидан атиги 2–5 сўм камига, лекин хеч бир текширувсиз ва фоизсиз айирбошлаб беришади. Беминнат ва кулай.

Юкорида сийкаланган валютани тижорат банклари кассаларида алмаштириш катта муаммога айлантириб кўйилганини айтган эдик. Холбуки ўтган хафтада "Народное слово" газетаси мухбирининг "Канака когоз пуллар тўловда ўтади?" ("Какие денежные купюры считаются платежными?") деган саволига Ўзбекистон Марказий банкининг эмиссия-касса операциялари департаменти директори ўринбосари Фарида Валиеванинг берган жавоби буткул бошкача. Унга кўра, когоз пул тешилган, йиртилган, сийкаланган, айрим жойлари куйган ёки унга сиёх ёхуд бошка рангли модда тўкилган бўлса ва хатто пул когози бўлак-бўлакка йиртилиб, сўнг ўзаро елимланган ва улар бир банкнотники бўлса, тўловда ўтаверади. Гарчи бу гаплар сўмга хам, хорижий банкнотларга хам тааллукли эса-да, амалда каттик валюталарга нисбатан кўлланилмаслигини юкорида кўрдик. Максад - жухуддан жузъя деганларидек, фукаролардан кандай килиб бўлмасин, пул ундириш.

22:30 - The Tashkent post газетаси чика бошлади

Кеча (18 октябрь) The Tashkent post газетасининг илк сони ўкувчилар кўлига тегди. Инглиз тилидаги биринчи мустакил ижтимоий-сиёсий газета бўлган The Tashkent post да Ўзбекистон ва жахон сиёсати, халкаро ижтимоий хаёт хамда иктисодий мавзуларга кенг ўрин берилган. Газета ходимига кўра, нашр асосан халкаро дипломатик корпус ваколатхоналари, мехмонлар ва инглиз тилида сўзлашувчи ахоли учун чоп этилаётган бўлиб, тахририятга Fikr-media масъулияти чекланган жамияти муассислик килмокда. У хафтанинг душанба кунлари чикарилади.

15:30 - Фергана собирает хлопок под палками

Как собщают активисты Общества «Эзгулик» из Ферганской долины, по приказу хокима Риштанского района Ферганской области Ахада Исакова, более 2-х тысяч учащихся средних школ района с 5-го по 8-ой классов, а также работники районных учреждений связы, культуры и медицины, привлечены на сбор хлопка. На каждого человека, включая и учащихся средних школ, наложена ежедневная обязательная норма – собрать не менее 50 кг. хлопка.

12 октября 2004г. хоким района провел собрание с 63 руководителями районных организаций, на котором он ругал и оскорбил их нецензурными словами за якобы неправдивые отчеты про участии подведомственных им организаций в хлопковой кампании. В ходе собрания хоким распорядился устно, чтобы районный прокурор арестовал Козима Зохидова, начальника штаба хлопковой кампании по району, Муйдинжона Жабборова, директора средней школы № 29, а также начальника районного отдела здравохранения, директора колледжа «Мехнатобод» и начальника районного отдела связы (их фамилии правозащитникам не известны).

Муйдинжон Жабборов провел ночь в ИВС районной милиции, остальные спаслись объяснительными письмами на имя прокурора района.

Узбекские пограничники застрелили «своего» контрабандиста

13 октября на узбекско-туркменской границе был застрелен Жасур Тоштемиров, житель села Ковчин Каршинского района Кашкадарьинской области. Как стало известно правозащитникам из «Эзгулик», Жасур Тоштемиров занимался контрабандой нефтепродуктов с соседнего Туркменистана в Узбекистан. На одном из очередных перевозок партии контрабандного товара через объездную дорогу у границы, Жасур Тоштемиров был застрелен на смерть. Пока ни узбекская сторона, ни туркменская сторона, не признали факт убийства гражданина Узбекистана пограничниками.

9:30 - Андижонда сайлов конунлари бузиляпти

Кеча «Давра кенгаши» координатори, «Бирлик» Партиясининг Андижон вилоят ташкилоти раиси Акбаржон Орипов, унинг ўринбосари, Демократик ташаббуслар маркази вилоят бўлими раиси Дилшодбек Тиллахўжаев ва «Бирлик» Партиясининг Андижон туман ташкилоти раиси Исроилжон Холдоровлар вилоят сайлов комиссиясига бордилар. Уларни бу ерга келтирган муаммо куйидаги эди.

Андижон туманида тузилган сайловчиларнинг Ташаббус гурухи Хакан сайлов округидан Исроилжон Холдоровни вилоят кенгаши депутатлигига номзод килиб кўрсатиш борасидаги хужжатларни 16 октябрь куни Вилоят сайлов комиссиясига топширмокчи бўлганда, Комиссия котиби Махаммадкодир Кўчкаров уларни олишни истамаган экан.

18 октябрь куни Махаммадкодир Кўчкаров юкорида номлари зикр этилган кишиларни кабул килди ва Марказий сайлов комиссиясининг 2004 йил 15 сентябрдаги 197-сонли карорига кўра, ташаббус гурухларни рўйхатдан ўтказиш муддати 17 октябргача белгиланганлигини айтди. Бундан буён Ташаббус гурухлари тузиш мумкин эмасмиш.

Акбаржон Орипов ёзма маълумот беришни сўраганда, Кўчкаров рад жавобини берди. Шундан сўнг Кўчкоровга ёзма равишда мурожаат килинди. Аммо, Кўчкаров уни кабул килишдан бош тортди.

«Бирлик»чилар бу холатга янада аниклик киритиш учун 12- Андижон сайлов округига боришди. Бирок Округ сайлов комиссияси жойлашиши керак бўлган «Андижон енгил саноат политехника касб-хунар коллежи»да хеч кимни топиб бўлмади. Бу ерда «Хамма пахтага кетган» деган ёзувдан бошка хеч нарса йўк эди.

8:00 - Душанбеда канака гаплар бўлди?

Душанбе шахрида «Марказий Осиё хамкорлиги» ташкилотига аъзо давлатлар рахбарларининг саммитида катнашган Ўзбекистон президенти Ислом Каримов кеча кечкурунТошкентга кайтиб келди.

Саммит ишида Марказий Осиёнинг кўшни давлатларидан - Тожикистондан Имомали Рахмонов, Киргизистондан Аскар Акоев, Козогистондан Нурсултон Назарбоев ва «Хамкорлик»ка янги аъзо бўлиб кирган Россиядан Владимир Путин иштирок этди. Афгонистондан мамлакат вице-президенти рахбарлигида келган делегация кенгайтирилган мажлисда кузатувчи сифатида катнашди.

Музокараларда ташкилот доирасида сув-энергетика, озик-овкат ва транспорт сохаларида ахборий хужжат ишлаб чикиш, хавфсизлик хизматлари, хукукни мухофаза килувчи органлар ва чегарачилар ўртасида ахборот алмашиш, халкаро терроризм ва экстремизмга хамда улар ортида турган ташкилотларга карши курашиш, ташкилотга аъзо давлатлар ўртасида ягона бозорни ташкил этиш, мамлакатларнинг ишбилармонлари хамкорлигида бизнес-форумлар ўтказиш, ташкилотга аъзо давлатларнинг Афгонистон билан хамкорликда минтака хавфсизлигини таъминлаш каби масалалар мухокама этилди.

Саммит режасининг 18 октябрга мўлжалланган тадбирлари амалга оширилгач, унинг иштирокчилари матбуот конференцияси ўтказдилар.

Матбуот конференциясида Вл.Путиннинг айтишича, саммит катнашчилари Ислом Каримов ташаббуси билан махсус хизматлар ва хукукни химоя килувчи органлар рахбарларига «Хамкорлик» ташкилоти давлатлари худудида таъкикланган террорчи ташкилотлар рўйхатини якин 3 ой ичида тузиб чикиш топширигини беришган. «МДХнинг бошка давлатларини хам, - деди Вл.Путин, - бу ишга бош кўшишга даъват этамиз».

Нурсултон Назарбоевга кўра, минтака иктисодётининг ривожланиши, кишилар турмуш шароитининг яхшиланиши, минтака халкларининг савдо-сотик килишига ва бошка борди-келдилари йўлига кўйилган сунъий тўсикларни олиб ташлаш терроризм ва бошка турли жиноятлар олдини олиш учун мухим омиллардир. У айтдики, бу минтакада 50 миллион ахолини тўйдириш учун махаллий озик-овкатлар хам, энергетка ресурслари хам ва бошка зарур нарсалар хам етарли. Улардан самарали ва муштарак фойдаланиш хамда давлатлараро тижоратни ривожлантириш оркали минтака ахолисининг турмуш шароитини яхшилаш мумкин.

Ташкилотга аъзо давлатлар ўртасида ягона бозорнинг ташкил этилиши минтака давлатларининг ўзаро чегаралари очилишини англатмайдими? - деган саволга Ислом Каримовнинг жавоби:

- Мумкин бўлган жойларда чегарани очиш керак, лекин буни маданий тарзда, контрабанда моллари ўтишига йўл кўймайдиган килиб амалга ошириш лозим. Чегараларда ўтиш пунктларини очишдан максад маданий савдони ривожлантиришдир.

Хар кандай халкаро ташкилотни террорга карши кураш бахонасида олиб бораётган репрессив сиёсатини кўллаб-кувватловчи восита сифатидагина кўриб келган, охирги йилларда эса, факат чегараларни беркитиш билан машгул бўлган Ислом Каримов учун чегараларни очиш переспективаси канчалик кўркинч нарса эканлиги унинг жавобидан очик сезилиб турарди, деб изох беради мухбиримиз.

Ким кимдир? Who is Who?Добавить персону