02 October 2007
03:00 -
23:00 - Абдураҳим Пўлатдан сиёсий дарслар: 3. Порлоқ келажак яратиш учун, Абдулла Қодирий каби, қора кунларимизни қоралашимиз керак 20:00 - Первые предварительные итоги украинских выборов
23:00 - Абдураҳим Пўлатдан сиёсий дарслар: 3. Порлоқ келажак яратиш учун, Абдулла Қодирий каби, қора кунларимизни қоралашимиз керак

Билишимча, миллатимизнинг бугунги аҳволини тушуниш мақсадида ва унинг келажагини ўйлаб, тарихимиздаги, хусусан узоқроқ тарихимиздаги, баъзи воқеаларни танқидий анализ қилишимни диндорларга, ҳатто Исломга қарши фикр айтиш сифатида кўрадиганлар пайдо бўлибди.

Очиқ айтиш керак, тарихимизда бугун уялишимиз керак бўлган саҳифалар бор.

Минтақамизда қадимдан халқнинг мутлақо кўпчилиги, озгина бухоро яхудийларини ҳисобга олмаса, диндор, яъни мусулмон бўлган. Демак, ўша уялишимиз керак бўлган саҳифаларни ўзимиз, яъни мусулмонлар яратганмиз. Мусулмонларни танқид қилиш динимизга тош отиш бўлади, дейишдек ақлсиз мантиқдан нари турсак, ўз тарихимизни танқидий анализ қилиш - баландпарвозроқ сўзлар билан айтганда - порлоқ келажакка кетиш йўлида қилишимиз шарт бўлган муҳим вазифаларимиздан биридир.

Тарихимиздаги у нохуш саҳифаларни бу ерда бирма-бир санаб анализ қилиш ниятим йўқ. Аммо, баъзиларини эслатиб ўтишдан фойда бор.

Масалан, ўзимиз қурган Улуғбек расадхонасини ўзимиз бузиб ташлаб, унинг бўлганлигини ҳам унутишгача етиб келганимиз.

Дунё электр чироқларига ўтиб борар экан, шам чироқлар билан кун кўрганимиз.

Ғарб дунёсида шаҳарлараро поездлар оддий нарсага айланиб борар экан, биз Қўқон араваларни асосий ташиш воситасида ишлатишни давом эттирганимиз.

Дунёвий фанлар ва техникани ривожланттиришни қўйиб туринг, уларни ўқиш ва ўқитишни йўлга қўймаганимиз.

Бутун дунёда сал кам ҳамма мусулмон мамлакатлари билан бўлганидек, бошқаларнинг мустамлакасига айланганимиз.

Бу ва бу каби ибтидоий ҳамда кучсизлигимизни кўрсатувчи мисоллар борлигининг сабаби эса, замонавий давлатчилик асосларини яратолмаганимиз ва ўрта асрларга хос хонликларда яшаганимиз.

Энг муҳими, исломий давлатчиликдан дунёвий давлат системасига ўтолмаганимиз.

Бир нарсани тўғри тушуниш керак. Бир маҳаллар Қуръон бирдан-бир илм китоби бўлган. Шу сабабли аввалига табиб ҳам, қози ҳам, жамиятни бошқаручилар ҳам бу китобни яхши билганлардан, яъни дин билимини эгаллаганлардан бўлган, ҳамма нарса шу муқаддас китоб асосида қилинган. Биринчи исломий давлатнинг бошқарувчиси пайғамбаримиз бўлганларининг сабаби ҳам шунда.

Аммо, кейинчалик, айнан Қуръон кўрсатган йўлдан кетган одамлар турли соҳаларда дунёвий илмларни ривожлантирдилар. Касбларнинг бир биридан айрилиши юз берди. Бугун бир доктордан ҳаста одамни Қуръон билан даволашни талаб қиладиган одам топиладими? Судялар ўрнига Қуръонни яхши билган имомларни ўтқазиш керак дейдиган одам топиладими? Йўқ. Аммо, минг афсуски, сиёсатчилик ҳам бир мустақил касбга айлангани, давлат системаси эса, бошқариш воситаси эканлигини тушунмаган содда одамлар давлат исломий бўлиши кераклигини гапиришади.

Касб ёки бошқариш воситаси исломий бўлолмайди. Демак, мусулмон бўлган касб эгасини ёки бошқариш воситасини исломий қиламан деб айтаётганларни танқид қилишни динимизни танқид қилиш деб қараётганлар - мантиқсиз одамлардир, менга қолса, калтафаҳмлардир.

Бу айтилган камчиликларни танқид қилмасдан ва уларни тузатмасдан олға кетолмаслигимизни, қолаверса, ўтмишиимздаги қора кунларни танқид қилиш мендан бошланмаганлигини тушунмайдиганлар учун бир мисол келтирмоқчиман.

Машҳур ёзувчимиз Абдулла Қодирий “Ўткан кунлар” романига ёзган сўзбоши каби жумлаларни эслайлик: “Мозийға қайтиб иш кўриш хайрли дейдилар. Шунга кўра, мавзуни мозийдан, яқин ўткан кунлардан, тарихимизнинг энг кирлик қора кунлари бўлғон кейинги хон замонларидан белгиладим”.

Қаранг, буюк устозимиз “энг кирлик қора кунлар” деб русларнинг мустамлакаси остида қолган йилларимизни эмас, исломий хонлик даврини назарда тутмоқда. Айнан, мен юқорида санаб ўтган каби камчиликларимиз туфайли майда хонликларга айланиб, дунёнинг энг орқада қолган ўлкалари ҳолига келишимизнинг сабаби - ўзимиз, яъни мусулмонлар эканлигини Абдулла Қодирий жуда яхши тушунган ва одамларни, яъни биз мусулмонларни, тарихдан сабоқ олиб, ишни ўзимизни тузатишдан бошлашга чақирган.

Отабек номидан айтилган: “Шамайда ўриснинг идора ишларини кўриб, ўз идорамизнинг худди бир ўйинчиқ бўлганини иқрор этишга мажбур бўлдим” сўзлари ҳам ўз мусулмонларимизга қаратилган қақшатғич танқид эмасми?

Ёки Абдулла Қодирийнинг Юсуфбек Ҳожи оғзидан айтган гапларини эсланг:

- Иттифоқимизнинг қадрини билмаган, ёлғиз ўз манфаати йўлида бир бирини еб-ичган, мансабпараст, дунёпараст ва шуҳратпараст муттаҳамлар Туркистон тупроғидан йўқолмай туриб, биз одам бўлишимизга кўзим етмай қолди. Агар биз шу йўлдан кетадиган ва ўзимизнинг тагимизга ўзимиз сув қуядиган бўлсак, яқиндаким ўрис истибдоди Туркистон тупроғини булғайдур. Ва биз ўз қўлимиз билан келажак насл бўйнига ўрис бўйинтириғини кийдирғон бўламиз.

Абдулла Қодирий муттаҳам деб баҳолаган одамлар ҳам - бошида салла, қўлида тасбеҳ ва 5 вақт номозини ўқийдиган ўз мусулмонларимиздан эканлигини ҳамма тушунган бўлса керак. Аммо, ёзувчимизнинг мақсади шу йўл билан динимизни камситиш, уни ҳақоратлаш бўлганми? Йўқ. Унинг мақсади - бизга, яъни романнинг ўқувчиларига, тозаланишимиз ва ўзгаришимиз, қолаверса, жамиятни ўзгартиришимиз кераклиги ҳақида сигналлар бериш бўлган.

Мен аминманки, коммунистлар Абдулла Қодирий каби жадидларни улар миллатчи эканликлари, русларга қарши бўлганлари учунгина эмас, улар миллатга ўз ичидаги иллатлардан тозаланиш ва янгиланиш учун қилган чақириқлари учун ҳам йўқ қилишган. Чунки, ўз тарихига танқидий қараб, ўзини янгилашга интилган инсонлар улар учун энг катта хавф эди.

Масаланинг яна бир тарафи бор. Агар Абдулла Қодирий Қўқон хонлигида яшаса эди, уни ўша пайтдаёқ ўз чала муллаларимиз йўқ қилишарди. Чунки, жамиятда Абдулла Қодирий ва бошқа жадидларнинг ўйлагани каби ўзгаришлар қилинса, натижада дунёвий тузум яратилишини улар яхши тушунишарди.

Абдулла Қодирийни ўзимидан чиққан ифлосларнинг қўли билан йўқ қилишгани ҳам маълум. Биз етук жамиятга айланмасак, миллатни ва мамлакатни олға судрашни истаганларни ичимиздан чиққанларнинг қўли билан йўқ этиш усули яшайберади.

Мустақиллик ва ҳуррият ғоялари билан ўртага чиққан “Бирлик”ни 1989 йилда парчалаб, миллатимизни диктатура кишанларида қолишини таъминлаганлар ҳам ўзимиздан чиққан Салой Мадамин каби “мусулмонлар” эканлиги, қисқа вақт бўлса ҳам, бу хоин билан бир қаторда туриб Каримовга хизмат қилганлар ичида Дадахон Ҳасан каби миллатчилар бор бўлгани ҳам биз сабоқ олишимиз керак бўлган тарихимиз саҳифаларидандир.

Буларни англамасак, хатолардан сабоқ олиб тўғри йўл танламасак, биз қулликдан ҳеч қачон чиқа олмаймиз.

20:00 - Первые предварительные итоги украинских выборов

В ЦИК приходят последние протоколы, но эти несколько недосчитанных процентов, как бы ни старались специалисты по подсчетам, уже наверняка не повлияют на окончательные результаты. Новая Верховная Рада получила 173 януковича, 157 юлий тимошенко, 73 луценко–кириленко, 27 симоненко и 20 литвинов.

Итоги уже можно подводить.

Итог первый: МОРОЗ ЗАНЯЛ МЕСТО ВИТРЕНКО

Справедливость есть, и Александр Мороз не прошел в парламент. Пример социалистов должен послужить хорошим уроком для всех политических сил: предательство карается. Важно, что общество в этом убедилось. В нашем случае она наказана традиционным демократическим путем – волеизъявлением избирателей. На прошлых выборах – в 2006 году – СПУ получила 33 мандата, в этот раз – не преодолела трехпроцентный барьер, заняв нишу Прогрессивной социалистической партии, которая взяла тогда примерно столько же, как социалисты теперь, – 2,93%.

Итог второй: ПАРТИЯ РЕГИОНОВ ПРИРАСТИЛА, НО ПОТЕРЯЛА

Партия регионов вопреки заявлениям ее представителей о наращении процентов потеряла по сравнению с прошлыми выборами 13 мандатов. В 2006 году она взяла 186 мест, в этом году – 173. Формально нынешние выборы дали “регионалам” на два процента больше, чем в прошлом году (в 2006-ом – 32,14%, в 2007-ом – чуть более 34%), но за счет меньшей распыленности голосов на партии, не преодолевшие 3-процентный барьер и соответственно меньшего количества дополнительных мандатов, “Регионы” понесли потери.

Итог третий: БЮТ РАСПРОСТРАНИЛСЯ НА ВОСТОК

Блок Юлии Тимошенко серьезно прирастил и в процентах (22,29% – в прошлом году, почти 31% – в настоящее время), и в количестве мандатов (129 и 157) – на 28 человек! Приращение электората произошло главным образом за счет восточных и южных областей – Одесской, Харьковской, Крыма, то есть традиционной вотчины Партии регионов. Может быть, прав политолог Андрей Ермолаєв, который говорит, что общество, разочарованное постоянными дрязгами среди политиков, нуждается в сильной руке, именно поэтому ПР и БЮТ стали лидерами гонок?

Итог четвертый: НУ–НС СЕЛА В ЛУЖУ

“Наша Украина – Народная самооборона”, по утверждению политолога Костя Бондаренко дала позорный результат (в прошлом году – 13,95%, в этом году – немногим более 14%), потеряв 8 штыков (81 и 73). Видимо, действительно не следовало объединять “Нашу Украину” и Народную самооборону: сама НУ могла бы набрать не намного меньше, а Луценко, возможно, взял бы 5–6%. А лозунг “Мы упраздним депутатскую неприкосновенность” оказался просто провальным. Хотя выборы показывают, что сила, которая позиционирует себя в качестве пропрезидентской, имеет постоянный электорат.

Итог пятый: КОМУ НУЖЕН ЛИТВИН

Лишившись Мороза, украинский политикум заполучил Литвина, который и в самом деле оказался “нужным стране”. Правда, не так стране, как для отдельных “регионалов”, особенно для Василия Хмельницкого. Говорят, за него сначала и Секретариат Президента держался как за механизм оттягивания голосов Мороза, а когда спохватился, было уже поздно. Литвин набрал почти 4% (в прошлом году – 2,44%), получив 20 мандатов. Теперь он не знает, как себя выгоднее продать, что может привести его зависанию между двумя лагерями, когда и тем не нужен, и те от его услуг отказываются.

Итак, на нынешний момент картина складывается следующая:

Партия регионов – 173
БЮТ – 157
НУ–НС – 73
КПУ – 27
Блок Литвина – 20.

Демократический блок: 157+73=230 (с учетом Литвина – 250).
Донецко-коммунистический блок: 173+27=200 (с учетом Литвина – 220).
Политическая жизнь в Украине продолжается. Пускай северные соседи завидуют и кусают локти.

Оксана Охримчук, Киев–Москва

Ким кимдир? Who is Who?Добавить персону