02 August 2000
03:00 - ХАБАРЛАР - 2000-08-02

Каримов тузумининг навбатдаги вахшийлиги

Умаров Дилмурод 1975 йилда Андижон вилояти, Андижон райони, Булокбоши кишлогида тугилган. 1999 йилнинг ёзида Андижон вилояти суди хукми билан 12 йилга озодликдан махрум килинди. Дилмуроднинг 64-71 сонли Жаслик зонасида сакланаётганини эса унинг ота-онаси 9 ой утгандан сунг билишга муваффак булди.

Шу йил 6 июль куни унинг онаси Умарова Энахон углини куриш учун Жаслик зонасига келади. Зонада унинг углини исм-фамилиясини сураб олишди ва бир неча соатдан сунг, «бугун якшанба, учрашув куни эмас, Сиз кетаверинг, биз узимиз яна телеграмма билан чакирамиз» дейишди. Лекин Умарова Энахон боласини курмасдан кетмаслигини айтгач, тушдан кейин зона бошлиги Бобожонов учрашув учун бор-йуги 2 соатлик рухсат беради.

Шундан сунг хам махбусни олиб чикаверишмагач, аёлнинг узи узун йулак оркали юриб овоз чикаётган эшикка кулок тутган. У ердан «Умаровни олиб чика олмаймиз, улай деяпти, деган гапга, э, улса хам, улигини судраб булса хам олиб чик» деган хайкирикни эшитиб колган Бу гаплар унинг угли хакидалигини билиб колган она уша ерда хушини йукотган.

Кечга томон, Умарова узига келгач, уни учрашув хонасига олиб борганлар. Унинг углини зона ходимлари ойна ортига олиб келишган ва улар 40 минут мобайнида бир-бирларига тикилиб йиглаб утираверишган. Чунки Умаров Дилмурод бирон суз айтмаган. Умарова Энахон зона бошлигидан нима учун угли бу ахволга тушиб колганини сураганда, у «углингизнинг ахволи жойида, Сизни куриб суюниб кетди», деган.

19 июль куни Умарова Энахон угли Умаров Дилмуроднинг касаллик туфайлии вафот этгани, мурда Нукус уликхонасида ва уни олиб кетишлари мумкинлиги хакидаги телеграммани олди. 21 июль куни Дилмуродни кумиш маросими булиб утди. Унинг кариндошларининг айтишича Дилмуроднинг баданлари кукариб кетган, озиб эти суягига ёпишар даражада булган. Улим хакидаги гувохномада курсатилишича Умаров туберкулез касалидан вафот этган. Лекин унинг бу касал билан огриганини бошлик Бобожонов нима учун 2 хафта илгари айтмаганидан дод солаётган ота-она ички ишлар ходимлари томонидан кумиш маросимини тинчлик билан утказиш хакида огохлантирилганлар.

ОНАЛАРНИНГ ПРЕЗИДЕНТГА ФАРЁДИ

Узбекистон республикаси Президенти Ислом Каримовга

Жаноб Президент!

Сизнинг юкори минбардан туриб халкка килаётган даъватларингиздан Узбекистоннинг келажаги буюк булишига биз оддий фукороларнинг шубхамиз йук. Сизнинг олиб бораётган сиёсатингизни куллаб-кувватлаган холда юртимиз тинчлигига рахна солаётганларнинг хам хатти-харакатларини коралаймиз.

Биз Тошкент шахар судида ишлари курилаётган 15 судланувчиларнинг ота-оналари, кариндош-уруглари бугунги кунда суд прокуратура, милиция ва тергов ходимлари томонидан адолат мезони барча нарсадан устивордир деган шиор остида мислсиз адолатсизликлар, конунбузарликлар ва зуравонликларни содир этаётганликларидан Сизни бохабар килиш ва кутилаётган ёмон окибатларнинг олдини олиш максадида Сизга мурожаат этаётирмиз.

Биз фарзандларимизнинг гунохлари бор-йуклигини суд хукмига хавола киламиз. Негаки хеч бир ота-она фарзандим жиноятчи булсин, темир панжара ортида утирсин демайди. Шу билан бирга хеч бир ота-она фарзандининг бехисоб азоб чекишига, нохак жазо олишига бефарк булолмаса керак. Шу сингари бизлар хам фарзандларимизнинг устидан олиб борилаётган ноконуний суд ишларига бефарк булолмаймиз.

Фарзандларимизни дастлабки кулга олиш жараёнидан бошлаб то бугунги кунгача биронта конун ва тартибга риоя килинмаган. Дастлабки тергов даврида терговчи томонидан, хам жисмонан, хам рухан кийнокларга солинганлар. Уларни вахшиёна калтаклаб, тайёр текстдан иборат хужжатларга имзо чектиришга, бир-бирларига карши курсатма беришга, содир этмаган айбларини буйинларига олишга мажбур килганлар. Махкумлар бу хакда судда гапириб бердилар. Улар судга содир этган айбларини исботлаб берувчи биронта гувох, эксперт ва уларни калтаклаган терговчини суд залига чакиришни сурадилар. Лекин уларнинг суровлари суд томонидан инобатга олинмаётибди ва аксинча уларни гапириш ва талаб килиш хукукидан махрум килаётибдилар. Тергов даврида булганидек суд жараёни хам бир ёклама, факат судланувчиларни коралаш, уларга нисбатан жазо куллаш максадида олиб борилаётибди. Биронта судланувчининг содир этган айблари на терговчи ва на суд томонидан унинг характери ва даражаси тахлил килинмаган. Тергов ва суд жараёнида Жиноят – процессуал кодексининг 11, 17, 23, 24, 26, 36, 69, 81,82, 86 ва 87 моддалари, Узбекистон Конституциясиниинг 25, 26, 29, 31 35,43, моддалари Инсон хукуклари декларациясининг 7, 11, 16, 19, 21 моддалари, Бирлашган миллатлар ташкилотининг инсон хукуклари комиссиясининг барча моддалари, Европа конвенциясида имзо чекилган катор хужжатлар, айнан хукук органи ходимлари томонидан купол тарзда бузилган.

Мухтарам Президент! Юкорида зикр этилган конун-коидалар бузилиб турса, фукороларнинг хак-хукуклари тупрок билан тенг килиб топталиб турса, Президент фармонлари амалда ижро этилмаса, халкнинг оху-ноласига кулок тутилмаса, давлатимиз пойдевори булмиш навкирон йигитларимиз нохак камалиб кетверса, юртимиз келажаги нима булади? Ким уни буюк килади? Ахир уни буюк деявергани билан у уз-узидан буюк булиб колмайдику.

Биз 15 йигитнинг якинлари, Сизга мурожаат этар эканмиз, Сизнинг атрофингиздаги вокеликни хас-пушлайдиганлардан эмас, балки узингиздан адолатли хукм кутамиз. Бизнинг Сизга булган ишончимиз, Сизнинг судга ва судланувчиларга нисбатан адолат юзасидан ёндашишингизда уз улугворлигини курсатади.

Нусхалари :
АКШ ДАВЛАТ ДЕПАРТАМЕНТИГА,
БИРЛАШГАН МИЛЛАТЛАР ТАШКИЛОТИ ИНСОН ХУКУКЛАРИ КОМИССИЯСИГА,
ОММАВИЙ-АХБОРОТ ВОСИТАЛАРИГА

Имзо чекканлар:
СОДИКОВЛАР, ШОКОСИМОВЛАР, 3.УМАРОВЛАР, АКРОМОВЛАР, ШОМИРЗАЕВЛАР, РАХИМОВЛАР, САИТНИЁЗОВЛАР, МАГРУПОВЛАР, ИСХОКОВЛАР, УБАЙДУЛЛАЕВЛАР, ЗУННУНОВЛАР, ХАЙДАРОВЛАР, ЁДГОРОВЛАР, АББОСОВЛАР, ГОПИРОВЛАР оилалариниг аъзолари.

Журналист холис булмоги лозим

Узбекистон Президентининг Матбуот хизмати мамлакатда фаолият курсатаётган чет эллик ва махаллий журналистлар учун 25 июль матбуот конференцияси утказди. Унда Президент матбуот котиби Зиёев ва Миллий Хавфсизлик Кенгашининг котиби Рахмонкулов катнашди. Анжуманда вокеалар айрим холларда бир томонлама, атайлаб нотугри талкин этилаётгани, бундай талкинларнинг ортида халк орасида хукуматга, эртанги кунга ишончсизлик кайфиятини уйготиш, одамларни вахима-саросимага солиш, Узбекистоннинг узга давлатлар билан дустона муносабатини бузилаётгани чукур кайгу билан эътироф этилди. Журналистлар ахборот олишда тегишли идоралар, хусусан Президент аппарати, ИИВ ва МХК билан хамкорлик килишлари максадга мувофикдир, деб ургуланди.

Бутун халк Хизб-ут-Тахрирчими?

Куринишиддан чеки булмайдиган судлар хар кимнинг хаёлида сарлавхадаги саволни тугдирмокда. Узбекистон режимининг вахшийликлари Сталин ва Гитлерникидан ошиб бормокда деса булади.

Бу кунларда Тошкент шахар суди Акмал Икромов район суди биносида 15 Хиз-ут-Тахрир аъзоси устидан утказилаётган суд жараёни давом этмокда. 26 июлдаги суд мажлиси судланувчиларнинг суд залида курьон тиловат килиш ва бир овозда баралла такбир укишларидан бошланди. Уларга нисбатан суд залида милиционерлар дук-пуписа килиб, уларнинг овозларини учиришга харакат килдилар. Лекин судланувчиларни на уларнинг дук-дуписалари ва судьянинг бакиришлари тухтата олди.

Судланувчилар хали хам суд залига гувохларни, эксперт ва уларга тазйик утказган тергов ходимларини чакиришни талаб килмокдалар. Суд раиси эса экспертнинг йуклигини, у таътилга кетганини, бошкаси эса умуман йуклигини айтиб залда утирган ота-оналарнинг кучли норозилигига сабаб булди. Улар бугун судда каттик калтак остида, тирнокларига уткир тигли асбобларни санчиб, оёкларига михлар тикиб туриб айблов хулосасига имзо чектирилганликларини, жиноят иши билан ханузгача таниш эмасликларини айттилар

Суд залига ота-оналарни куймаслик хакида буйрук берилиши ота-оналар ва милиция ходимлари уртасида жуда катта тукнашувларга сабаб булди. Жумладан, суд залига кирмокчи булган бир неча аёл милиция ходимлари томонидан калтакланди. Улар уятсиз сузлар билан хакорат килиндилар. Опасини милиция калтагидан химоя килган бир йигитни милиция куч ишлатиб олиб кетди. Судда катнашаётган Узбекистон Инсон Хукуклари Жамияти вакили Васила Иноятованинг аралашувидан кейин у озод этилди. Бу ахволда судни давом эттира олмаслигини тушунган судья, жараённи 2 августгача колдирди.

Бу суд жараёндан ташкари ушбу бинонинг бошка 3та суд залида 7 кишилик, 4 кишилик ва 9 кишилик Хизб-ут-Тахрир аъзолари устиидан судлар утмокда.

Судья Рахмонов олиб бораётган 4 ва 7 кишилик судланувчилар суд залларида баён килишларича уларга тергов органлари ходимлари, хусусан Тошкент шахар ИИБ ходимлари томонидан мислсиз азоблар берилган. Керакли маълумот ва ёлгон курсатмалар олиш, содир этмаган жиноятларни буйниларига куйиш максадида айбланувчиларни вахшийларча, бошларига челак кийгизиб, кийнаганлар. Уларни бутилкага утказиш усули билан инсонга хос булмаган тарзда азоблаганлар. Буларни эшитган ота-оналарнинг дод-фарёди бугун Акмал Икромов суди биносини ларзага келтирди. Йигитларнинг шаънини химоя килиш максадида ота-оналарнинг илтимоси билан уларнинг исм-фамилияларини келтирмадик.

Хельсинки жараёнининг 25 йиллиги

28-29 июлда Москвада Хельсинки жараёнининг 25 йиллигини нишонлашга багишланган катта мажлис булиб утди. Маълумки, 25 йил аввал биринчи марта СССРнинг хам иштирокида Еаропа мамлакатлари инсон хукукларини химоя килиш хакидаги шартномани имзоладилар, Европада Хавфсизлик ва Хамкорлик Ташкилотига асос солдилар.

Европа ва Россиялик хукук химоячиси ташкилотлар тарафидан уюштирилган бу мажлисга Узбекистондан 4 киши таклиф килинди. Булар: “Бирлик”чи хукук химоячилари Толиб Ёкуб, Васила Иноят, Хайитбой Ёкуб, Абдувохид Тошхужа. Толиб Ёкуб биринчи куни Узбекистондаги ахвол хакида маъруза килди. Тафсилотлар кейинги хабарларда булади.

“Умид”чиларга “Ёшлик” лагери

Узбекистон президент аппаратидаги ишончли одамдан олган хабаримизга кура Ички Ишлар вазири Зокир Алматов Каримовнинг мухим бир топширигини бажаришга киришиб Коракалпогистонга бориб келди.

Масаланинг мохияти куйидагича. Каримов Алматовни чакириб шу тарзда гапирипти: “Туркияга юборган студентларимизнинг бир кисми мухолифат билан бошка бир кисми исломчилар билан якинлашгани учун уларни чакириб олдик. Дунё бизни изоляционизмда айбламасин деб ёшларни укишга Гарбга жунатдик. Чигирикдан утказилган узимизнинг йигитлар. Лекин барибир бир неча йил демократия деган ифлос хавонинг ичида яшаганларидан кейин унинг таъсиридан четда кололмайдилар. Бунинг устига, узинг хам биласан, мухолифат хам уларни бузиш учун харакатда. Хуллас мамлакатга кайтганларидан кейин мияларини ювмасак булмайди. Буни куп уйладим. Хитойнинг 60-70 йиллардаги тажрибасидан фойдаланиб Гарбда укиб келадиган ёшларни 2 йил узокрок бир ердаги махсус кишлокларда, уларни тарбия лагерлари дейлик, кайта тарбиялаш лозим. Амалда у лагерлар сенинг вазирлигинг кулида булади. Лекин гап-сузни купайтирмаслик учун уларни замонавий жамоа хужалиги килиб тузасан. Энг яхши жой Коракалпогистон, уша узинг курдирган Жаслик зонаси тарафлари. Узи у ерлар сувсиз. Аммо ушаларнинг ичидан хам энг сувсиз ерни танла ва гурунч етиштирувчи хужалик ярат. Улар шундай азоб ичида яшасинларки, у ердан кайтиб келганлари бутун умр куркув ичида оёгимизни ялаб яшасин. Албатта ёшлар у ерга уз “талаблари” билан жунатииши керак”.

Алматов жой танлаб келди. Якинда бу “жамоа хужалиги” ишга тушгани хакида хабарлар келиб колса хеч ажабланманг. Бир йилча аввал Жаслик зонаси хакида биринчи хабарлар келтирганимизда булгани каби “булмаган гап” деб хам юрманг. Бугун Жасликни бутун дунё билади.

Ким кимдир? Who is Who?Добавить персону