01 August 2010
21:59 -
Нопокликка қарши курашда мухолифатнинг роли: АҚШ ва Ўзбекистондан иккитадан мисол ҳамда мухолифатдаги нопокликлар
Бу йил ноябрь ойида АҚШда бўладиган сайловларда Вакиллар Уйи аъзоларининг ҳаммаси ва Сенатнинг учтан бири қайта сайланади. Конгресснинг иккала палатасида ҳам кўпчилик соҳиби бўлган демократлар, энг камида, Вакиллар Уйида камчликка айланиш эҳтимолликлари катта.
Бунинг асосий сабаби – ваъда қилинган ички ислоҳотлар ҳали натижа бермагани, Ироқ ва Афғонистонда кўзга кўринадиган муваффақиятлар йўқ бўлгани туфайли Барак Обаманинг рейтинги тушиб боришидир.
Ўлганнинг устига тепгандек бўлиб, демократ конгрессменлар ичида коррупцияга аралашгани гумон қилинаётганлар ўртага чиқди, тўғрироғи, мухолифатдаги республикачилар тарафидан бундай ҳоллар ўртага чиқарилди. Ҳозир икки демократ-конгрессмен атрофида жанжал бошланди.
Биринчи ҳол бўйича воқеалар охирги пайшанба куни бошланди. Вакиллар Уйининг Этик Комитети 80 ёшли қора танли конгрессмен Чарльз Ренгел (Charles Rangel) ҳақида иш бошлаб, уни Доминикан Республикасидаги уйини ижарага беришдан олган фойдани бекитишда ва сайлов кампанияси олиб бориш учун шубҳали бир уйни кирага олганликда айбламоқда. АҚШ президенти Барака Обама 80 ёшли конгрессмен обрўсини туширмасдан бу ишни битиради, деган шаклда баёнот бериб, Чарльз Ренгелни феълан истеъфога чақирди.
Иккинчи ҳол қора танли конгрессмен аёл Максайн Уотерс (Maxine Waters ) атрофида бошланган воқеадир. Маълум бўлишича, ўтган йили ҳукуматдан 12 миллион долларлик қайтарилмайдиган ёрдам олган банкнинг акциядорлари ичида бу аёлнинг эри ҳам бор экан. Максайн Уотерс Вакиллари Уйидаги қасибир Комитетнинг қасибир Комиссияси раиси сифатида бу банк эгалари билан Ҳазина Департаменти раҳбарларининг учрашувини ташкил қилишда ҳам ёрдам берибди.
Икки ҳолда ҳам бу икки қора танли конгрессменнинг нопок ишга қўл урганини тўғридан-тўғри исботловчи факт йўқ. Аммо, Америкада ёш бола ҳам тушунадики, улар бундай ишга қўл уришганини кўрсатувчи аругументлар етарли. Яъни, уларни жиноий жавобгарликка тортиш учун етарлича исбот йўқ бўлса ҳам, аммо уларни сиёсий мурдага айлантирш учун асос бор. Ва, кўринишидан, респуликачиларнинг саъй-ҳаракати билан шундай бўлади. Бундай натижа, ўз навбатида, нопок ишларга қўл урувчи сиёсатчиларнинг танобини тортиб қўйишга хизмат қилади.
Маълумки, АҚШ коррупция бўйича жаҳон рўйхатида охиридан 7-чи ўринда, Ўзбекистон эса, бу рўйхатнинг бош қисмида туради. Демократия ривожланиб, мухолифат расмий сиёсий саҳнага чиқмагунча, мамлакатимизда коррупцияга қарши кураш, айниқса, сиёсатчилар ичидаги нопокликлар ва коррупцияга қарши кураш самарадорли бўлолмайди.
Минг афсуски, ҳозиргача мухолифатнинг ўз ичида нопок ишларга қўл урганлар етрали. Бу хусусда икки мисол келтирамиз.
Биринчиси. Маълумки, Ўзбекистонда мустақиллик ва демократия учун кураш энди авжига чиқаётган, бу курашга “Бирлик” етакчилик қилаётган пайтда, 53-54 лақабли Салой Мадамин бошчилигидаги бир гуруҳ ёзувчилар Ислом Каримнинг топшириғи ва ёрдамида “Бирлик” халқ ҳаракатини парчалаганлар. “Митинг қилиш кўча чангитишдир” дейишгача борган хоин Салой Мадамин, бу сўзларидан кейин 1 ойча вақт ўтар-ўтмас, ЎзКомпартия рўйхатидан Ўзбекистон Олий Совети депутатлигига номзод қилинди ва бир неча ойдан кейин альтернативасиз депутат этиб сайлатиб қўйилди. Айнан ўша кунлари ҳамма мавжуд қонунлар оёқ ости қилиниб, Салой Мадаминга шаҳар марказидан 53 ва 54 сонли икки квартира ҳукумат, тўғрироғи, яна ўша Ислом Карим тарафидан инъом этилди.
Иккинчиси воқеа. Мухолифат доираларида аралашиб юрган, бир вақтлар “Ҳаракат” журнали билан ҳам ҳамкорлик қилиб келган, Ўзбекистон Олий Советининг собиқ депутати Жаҳонгир Муҳаммад, кейин маълум бўлишича, ўзига депутат сифатида берилган хизмат квартирасини, яъни ўша замонларнинг таърифи билан айтсак, ведомственный квартирани, президентнинг маслаҳатчиси эканлигидан фойдаланиб, ҳамма қонунларни бузиб, хусусийлаштириб олган экан.
Ислом Карим бош 53-54 Салой Мадамин ва Жаҳонгир Муҳамадни демократларга қарши ишлатиб бўлгач, уларни бир тепиб улоқтиргани ва квартираларни олиб қўйгани, шундан кейин улар қайтадан “демократ” бўлиб қолганлари уларнинг айбини юмшатолмайди.
Бу икки шахснинг Ўзбекистон демократиясига қарши ўша пайтда қилган ишлари – уларни сиёсий мурдаликка маҳкум қилиш учун етарлидир. Қолаверса, нопок ишларга қўл урувчи сиёсатчиларнинг танобини тортиб, бошқаларни огоҳлантириб қўйишнинг бошқа йўли йўқ. Мухолифат ўзи покланмасдан мавжуд режим ичидаги нопокликларга қарши курашолмайди.
Бунинг асосий сабаби – ваъда қилинган ички ислоҳотлар ҳали натижа бермагани, Ироқ ва Афғонистонда кўзга кўринадиган муваффақиятлар йўқ бўлгани туфайли Барак Обаманинг рейтинги тушиб боришидир.
Ўлганнинг устига тепгандек бўлиб, демократ конгрессменлар ичида коррупцияга аралашгани гумон қилинаётганлар ўртага чиқди, тўғрироғи, мухолифатдаги республикачилар тарафидан бундай ҳоллар ўртага чиқарилди. Ҳозир икки демократ-конгрессмен атрофида жанжал бошланди.
Биринчи ҳол бўйича воқеалар охирги пайшанба куни бошланди. Вакиллар Уйининг Этик Комитети 80 ёшли қора танли конгрессмен Чарльз Ренгел (Charles Rangel) ҳақида иш бошлаб, уни Доминикан Республикасидаги уйини ижарага беришдан олган фойдани бекитишда ва сайлов кампанияси олиб бориш учун шубҳали бир уйни кирага олганликда айбламоқда. АҚШ президенти Барака Обама 80 ёшли конгрессмен обрўсини туширмасдан бу ишни битиради, деган шаклда баёнот бериб, Чарльз Ренгелни феълан истеъфога чақирди.
Иккинчи ҳол қора танли конгрессмен аёл Максайн Уотерс (Maxine Waters ) атрофида бошланган воқеадир. Маълум бўлишича, ўтган йили ҳукуматдан 12 миллион долларлик қайтарилмайдиган ёрдам олган банкнинг акциядорлари ичида бу аёлнинг эри ҳам бор экан. Максайн Уотерс Вакиллари Уйидаги қасибир Комитетнинг қасибир Комиссияси раиси сифатида бу банк эгалари билан Ҳазина Департаменти раҳбарларининг учрашувини ташкил қилишда ҳам ёрдам берибди.
Икки ҳолда ҳам бу икки қора танли конгрессменнинг нопок ишга қўл урганини тўғридан-тўғри исботловчи факт йўқ. Аммо, Америкада ёш бола ҳам тушунадики, улар бундай ишга қўл уришганини кўрсатувчи аругументлар етарли. Яъни, уларни жиноий жавобгарликка тортиш учун етарлича исбот йўқ бўлса ҳам, аммо уларни сиёсий мурдага айлантирш учун асос бор. Ва, кўринишидан, респуликачиларнинг саъй-ҳаракати билан шундай бўлади. Бундай натижа, ўз навбатида, нопок ишларга қўл урувчи сиёсатчиларнинг танобини тортиб қўйишга хизмат қилади.
Маълумки, АҚШ коррупция бўйича жаҳон рўйхатида охиридан 7-чи ўринда, Ўзбекистон эса, бу рўйхатнинг бош қисмида туради. Демократия ривожланиб, мухолифат расмий сиёсий саҳнага чиқмагунча, мамлакатимизда коррупцияга қарши кураш, айниқса, сиёсатчилар ичидаги нопокликлар ва коррупцияга қарши кураш самарадорли бўлолмайди.
Минг афсуски, ҳозиргача мухолифатнинг ўз ичида нопок ишларга қўл урганлар етрали. Бу хусусда икки мисол келтирамиз.
Биринчиси. Маълумки, Ўзбекистонда мустақиллик ва демократия учун кураш энди авжига чиқаётган, бу курашга “Бирлик” етакчилик қилаётган пайтда, 53-54 лақабли Салой Мадамин бошчилигидаги бир гуруҳ ёзувчилар Ислом Каримнинг топшириғи ва ёрдамида “Бирлик” халқ ҳаракатини парчалаганлар. “Митинг қилиш кўча чангитишдир” дейишгача борган хоин Салой Мадамин, бу сўзларидан кейин 1 ойча вақт ўтар-ўтмас, ЎзКомпартия рўйхатидан Ўзбекистон Олий Совети депутатлигига номзод қилинди ва бир неча ойдан кейин альтернативасиз депутат этиб сайлатиб қўйилди. Айнан ўша кунлари ҳамма мавжуд қонунлар оёқ ости қилиниб, Салой Мадаминга шаҳар марказидан 53 ва 54 сонли икки квартира ҳукумат, тўғрироғи, яна ўша Ислом Карим тарафидан инъом этилди.
Иккинчиси воқеа. Мухолифат доираларида аралашиб юрган, бир вақтлар “Ҳаракат” журнали билан ҳам ҳамкорлик қилиб келган, Ўзбекистон Олий Советининг собиқ депутати Жаҳонгир Муҳаммад, кейин маълум бўлишича, ўзига депутат сифатида берилган хизмат квартирасини, яъни ўша замонларнинг таърифи билан айтсак, ведомственный квартирани, президентнинг маслаҳатчиси эканлигидан фойдаланиб, ҳамма қонунларни бузиб, хусусийлаштириб олган экан.
Ислом Карим бош 53-54 Салой Мадамин ва Жаҳонгир Муҳамадни демократларга қарши ишлатиб бўлгач, уларни бир тепиб улоқтиргани ва квартираларни олиб қўйгани, шундан кейин улар қайтадан “демократ” бўлиб қолганлари уларнинг айбини юмшатолмайди.
Бу икки шахснинг Ўзбекистон демократиясига қарши ўша пайтда қилган ишлари – уларни сиёсий мурдаликка маҳкум қилиш учун етарлидир. Қолаверса, нопок ишларга қўл урувчи сиёсатчиларнинг танобини тортиб, бошқаларни огоҳлантириб қўйишнинг бошқа йўли йўқ. Мухолифат ўзи покланмасдан мавжуд режим ичидаги нопокликларга қарши курашолмайди.
Ким кимдир? Who is Who?Добавить
персону
Сулаймонов Ҳамдам
"Бирлик" Халқ Ҳаракати тузилган 1988 йилдан бери унинг фаоли бўлган Ҳамдам Сулаймонов 2003 йилда "Бирлик" Халқ Ҳаракати асосида тузилган "Би...
Добавить сведения