15 December 2009
12:33 -
ЕИдан кейин Ҳиллари Клинтон ҳам Абдураҳим Пўлатнинг сўзларини такрорламоқда
Замонавий диктаторларни уларни дунёдан изоляция қилиш ва уларга қарши санкциялар киритиш билан енгиб бўлмайди, аксинча, уларни демократик дунёга интеграция қилиш - демократик жараёнларни тезлаштиришнинг энг самараали йўлидир, деб биринчи марта “Бирлик” Партияси раиси Абдураҳим Пўлат айтди. Унинг бу фикри асосида тайёрланган “Бирлик” Партиясининг 2006 йил 12 мaйда эълон қилинган “Aндижoнни хoтирлaб, илгарига қараб кетиш бурчимиздир” номли баёнотида шундай дейилади:
“Тaрих тaжрибaсидaн келиб чиқиб aйтиш мумкинки, диктaтурaни фақат бoсим билан, уни тaшқи дунёдaн изoляция қилиш ёки унга қарши сaнкциялaр киритиш билaн ўзгaртириб бўлмaйди. Шу фундаментал принципга асосланган “Бирлик” Пaртияси, Каримов ҳукуматига босим ўтказишни Ўзбекистонни халқаро институтларга интерация қилиш жараёни билан биргаликда олиб бориш шартлигини урғулаб келмоқда.
Мaмлaкaт ичидaги про-демoкрaтик кучларни қўллаб-қувватлаш булардан ҳам муҳимдир. Aммo ҳозирча Ғaрб дaвлaтлaри демократларнинг муаммолари билан етарлича қизиқмоқдалар деб бўлмайди. Бунинг сабабларидан бири, кўринишидан, Ғарбнинг Марказий Осиёда мавжуд диктатуралар заифлашса ва демократия кучайса, ислом радикализми хавфи юксалишидан қўрқишидир.” (қаранг: “Ҳаракат” журнали, № 3(60), 2006, ушбу сайтда)
Партиянинг ўша йили 6 ноябрь куни эълон қилинган “Европа Иттифоқи –Ўзбекистон: алоқаларни нормаллаштириш демократлаштириш хисобига бўлиши керак!” номли баёнотида эса, шундай дейилган: “Биз Каримов ҳукуматига босимни Ўзбекистонни халқаро институтларга тортиш ва шу бу йўл билан асосий мақсадага - мамлакатимизда демократик жараёнларни ривожлантиришга эришиш мумкин деб ҳисоблаймиз.” (қаранг: “Ҳаракат” Ахборот агентлигининг сайтимиздаги ўша кунга оид хабари)
Бошқа йўллар хато эканлиги Куба, Ироқ ва Шимолий Кореяга нисбатан Ғарб олиб борган сиёсатнинг банкрот бўлиши мисолида кўрсатилган. Шуни алоҳида таъкидлаш керакки, “Бирлик”нинг бу баёнотлари ЕИни Ташқи сиёсаит ва хавфсизлик бўйича бош комиссари Хавьер Соланага етказилган ва бу ҳақда унинг Бош маслаҳатчисидан Абдураҳим Пўлат номига жавоб ҳам олинган.
Кейин ҳамма кўрдики, ЕИ айнан “Бирлик” таклиф қилган йўлни танлади ва ундан кетмоқда. Шундан кейин Ўзбекистонда сиёсий муҳит юмшади, бир қатор сиёсий маҳбуслар озод қилинди. Бу янги шароит берган имкониятладан мухолифат самарали фойдала олмаётгани унинг айбидир. Аммо, бу бошқа масала.
Диктатураларга ёндошишда “Бирлик” кўрсатган йўл тўғрилиги ҳозир АҚШ тарафидан ҳам тан олинди. АҚШ нафақат Ўзбекистонга, балки Куба ва Россияга бўлган муносабатини ҳам шу йўналишда олиб бормоқда.
Бунинг яна бир исботи сифатида АҚШ Давлат Котиби Ҳиллари Клинтоннинг РИА “Новоси” агентлиги тарафидан тарқатилган қуйидаги сўзларидир: “Россия ва Хитой каби калит мамлакатларга нисбатан инсон ҳуқуқлари масаластида прагматик сиёсат олиб бориб, муҳим муаммоларни ҳал қилишда улар билан халқаро струтуралар доирасида ҳамкорликни давом эттираверамиз.”
Ваҳоланки, рус демократларининг ўзи ҳам АҚШдан Россия ҳукуматига нисбатан асосан босим, изоляция ва санкцилар сиёсатини олиб боришни талаб қилишмоқда. Рус демократлари ҳам “Бирлик”дан ўрганишса фойда қилишарди.
“Тaрих тaжрибaсидaн келиб чиқиб aйтиш мумкинки, диктaтурaни фақат бoсим билан, уни тaшқи дунёдaн изoляция қилиш ёки унга қарши сaнкциялaр киритиш билaн ўзгaртириб бўлмaйди. Шу фундаментал принципга асосланган “Бирлик” Пaртияси, Каримов ҳукуматига босим ўтказишни Ўзбекистонни халқаро институтларга интерация қилиш жараёни билан биргаликда олиб бориш шартлигини урғулаб келмоқда.
Мaмлaкaт ичидaги про-демoкрaтик кучларни қўллаб-қувватлаш булардан ҳам муҳимдир. Aммo ҳозирча Ғaрб дaвлaтлaри демократларнинг муаммолари билан етарлича қизиқмоқдалар деб бўлмайди. Бунинг сабабларидан бири, кўринишидан, Ғарбнинг Марказий Осиёда мавжуд диктатуралар заифлашса ва демократия кучайса, ислом радикализми хавфи юксалишидан қўрқишидир.” (қаранг: “Ҳаракат” журнали, № 3(60), 2006, ушбу сайтда)
Партиянинг ўша йили 6 ноябрь куни эълон қилинган “Европа Иттифоқи –Ўзбекистон: алоқаларни нормаллаштириш демократлаштириш хисобига бўлиши керак!” номли баёнотида эса, шундай дейилган: “Биз Каримов ҳукуматига босимни Ўзбекистонни халқаро институтларга тортиш ва шу бу йўл билан асосий мақсадага - мамлакатимизда демократик жараёнларни ривожлантиришга эришиш мумкин деб ҳисоблаймиз.” (қаранг: “Ҳаракат” Ахборот агентлигининг сайтимиздаги ўша кунга оид хабари)
Бошқа йўллар хато эканлиги Куба, Ироқ ва Шимолий Кореяга нисбатан Ғарб олиб борган сиёсатнинг банкрот бўлиши мисолида кўрсатилган. Шуни алоҳида таъкидлаш керакки, “Бирлик”нинг бу баёнотлари ЕИни Ташқи сиёсаит ва хавфсизлик бўйича бош комиссари Хавьер Соланага етказилган ва бу ҳақда унинг Бош маслаҳатчисидан Абдураҳим Пўлат номига жавоб ҳам олинган.
Кейин ҳамма кўрдики, ЕИ айнан “Бирлик” таклиф қилган йўлни танлади ва ундан кетмоқда. Шундан кейин Ўзбекистонда сиёсий муҳит юмшади, бир қатор сиёсий маҳбуслар озод қилинди. Бу янги шароит берган имкониятладан мухолифат самарали фойдала олмаётгани унинг айбидир. Аммо, бу бошқа масала.
Диктатураларга ёндошишда “Бирлик” кўрсатган йўл тўғрилиги ҳозир АҚШ тарафидан ҳам тан олинди. АҚШ нафақат Ўзбекистонга, балки Куба ва Россияга бўлган муносабатини ҳам шу йўналишда олиб бормоқда.
Бунинг яна бир исботи сифатида АҚШ Давлат Котиби Ҳиллари Клинтоннинг РИА “Новоси” агентлиги тарафидан тарқатилган қуйидаги сўзларидир: “Россия ва Хитой каби калит мамлакатларга нисбатан инсон ҳуқуқлари масаластида прагматик сиёсат олиб бориб, муҳим муаммоларни ҳал қилишда улар билан халқаро струтуралар доирасида ҳамкорликни давом эттираверамиз.”
Ваҳоланки, рус демократларининг ўзи ҳам АҚШдан Россия ҳукуматига нисбатан асосан босим, изоляция ва санкцилар сиёсатини олиб боришни талаб қилишмоқда. Рус демократлари ҳам “Бирлик”дан ўрганишса фойда қилишарди.