12 May 2005
03:00 - 20:00 - Андижон суди аросатда колди
20:00 - Андижон суди аросатда колди

10–11 майдаги хабарларимизда Андижон шахрида бўлган ўзига хос норозилик намойиши хакида киска айтган эдик. Куйидаги лавха ушбу акция тафсилотлари ва у билан боглик вокеалар тўгрисида.

Шу йилнинг 10 февралидан бери Андижон шахридаги вилоят жиноий ишлар судида дурадгорлик устахоналари, кандолатчилик цехлари ва бошка турдаги кичик корхоналарнинг тадбиркор ва хунармандларидан иборат 23 киши устидан суд жараёни бормокда. Улар орасида Андижонда кўзга кўринган «Амандолюкс», «Интерсаноат» каби хусусий корхоналар рахбарлари хам бор.

Судланувчилар иктисодий жиноятлари учун эмас, балки расмийлар томонидан диний-экстремистик оким деб аталаётган акрамийликка мансубликда айбланаётирлар. Улар зиммасига Ўзбекистон ЖКнинг 159-моддаси, 4-банди (давлат тузумини касддан конституцияга хилоф тарзда ўзгартиришга, хокимиятни босиб олишга очикдан-очик даъват этиш), 242- ва 244-моддаларининг айрим бандлари (жиноий уюшма тузиш ва унга рахбарлик килиш, касддан диний экстремизм ва акидапарастлик гояларига эга маълумот ва материаллар таркатиш) ва бошка анчагина моддалари бўйича катта сиёсий айблар кўйилган. Шу кунларда суд жараёни тугади хисоб. 11 ёки 12 май куни хукм ўкилиши керак эди.

10 май куни, эрталаб соат 11 лар чамасида бир неча минг киши иштирокида суддан бу йигитларга нисбатан адолат талаб килиб, ўзига хос намойиш бошланди. Намойишчилар вилоят жиноий ишлар суди атрофини ва унга туташ кўчаларни тўлдириб юборишди. Улар судланувчиларнинг якинлари, хамкасблари ва хайрихохлари эди. Акция кеч соат 5 яримларгача давом этди.

Намойиш махсус ва яхши ташкил этилгани, жумладан акция катнашчиларининг ўзлари томонидан назоратчилар кўйилгани учун хукук-тартибот ходимлари танбехига сабаб бўладиган хеч бир хатти-харакат килинмади. Хатто уларнинг ўтиришлари ва ейиш-ичишлари чораси хам ўзлари томонидан кўриб кўйилган экан: ёши улуглар келтирилган ўтиргичларда ўтиришди, овкатлар таркатиб турилди. Акция жараёнида галати бир сокинлик хукм сурди.

Вилоят суди олдидаги манзара кеча, 11 майда хам айнан такрорланди. Лекин бу гал одамлар нисбатан камрок келди. Кечга бориб судья Абдукаххор Маннопов хукм ўкилишини кутган суд залидагиларга суд жараёни номаълум вактгача кечиктирилганини эълон килиб колди. Хукук химоячилари суд хукми ўкилишининг кечиктирилишини судьянинг, тўгрироги, унинг ортида турган «орган»ларнинг, яна хам тўгрироги хукуматнинг суд атрофидаги штиль (денгизда тўфон олдидан бўладиган сокинлик) дан чўчиганлиги билан изохлашди.

Акцияда милиция ходимлари ўзларини жуда ювош тутишди. Намойишнинг иккинчи куни хатто улар кўринмай колишди.

Хўш, акрамийлик каёкдан пайдо бўлди? Унинг тарихи ўтган асрнинг 90-чи йилларидан бошланади. 1960 йилда тугилган андижонлик Акрамжон Йўлдошев 1991йили исломий одоб-ахлокни таргиб этувчи «Имонга йўл» деган кичик (ёзув машинакаси матни бўйича 27 сахифалик) рисола ёзган экан. Хукук химоячиларининг фикрича, бу рисола бир оддий мусулмоннинг Куръонни тахлил этиб ёзган китобчаси бўлиб, у тадбиркорни халол фаолиятга даъват килади. Шунга карамай, унинг муаллифи орадан анча вакт ўтиб, рисоласи учун 1998 йилда 2 ярим йилга камалган, лекин амнистия туфайли озод килинган. 1999 йилдаги Тошкент портлашларининг эртасигаёк Акрам Йўлдошев хеч бир асоссиз равишда иккинчи марта камокка олиниб, камокхонадаги судда 17 йилга озодликдан махрум килинган.

Ўзбекистон жамоатчилиги акрамийликни биринчи марта республика президентининг ўз огзидан бултур, унинг ёздаги Тошкент портлашларидан кейинги чикишларидан бирида эшитди. Кейин маълум бўлишича, президентнинг ўша гаплари андижонлик тадбиркорларни ва улар билан олди-сотди алокасида бўлган бошка жойлардаги фукароларни акрамий деб хибсга олишлар учун хукук-тартибот идораларига, хусусан МХХга берилган фатво бўлган экан. Шундан сўнг Андижон, Тошкент, Сирдарё вилоятларида «акрамий»ларни камашлар бошланди.

Андижон судида тадбиркор-судланувчиларга ёпиштирилган 3 «далил» бор. Улардан бири – «акрамийлик» окими тўгрисидаги эксперт хулосаси. Акромийликнинг нима эканини тасаввур хам килмайдиган бу йигитлар ишни кўришда катнашмаётган экспертнинг ўзи келиб, ўз хулосасини тушунтириб берсин ва кийноклар тўхтатилсин деган талаб билан апрель ойида очлик эълон килдилар. Кеча бу норозилик акцияларини яна тикладилар. Йўк, улар, юкорида айтганимиздек, бош фатвочи, бош эксперт президентнинг ўзи эканини ва камок бўлгач, кийноклар бўлади-да, деган юпанчини тушуна колмаяптилар. Кимсан Каримов! Уни олиб келиб бўладими, ахир?!

Судланаётган тадбиркорлар ўз ишларини ривожлантириш, мактаб ва богчалар, ногиронлар ва мехрибонлик уйлари, хатто хокимият тадбирларини моддий кўллаб-кувватлаш учун «Байтулмол» жамгармасини ташкил этишган экан. Тергов органлари дунё бўйича тадбиркорлик амалиётига хос ушбу жамгармани уюшган жиноятчилик манбаи деб бахолаган. Бу иккинчи «далил» ўрнида хизмат килмокда. Яна бир «далил» - судланувчиларнинг намоз ўкиши, иймон-эътикодли инсонлар экани.

Хуллас, 2005 йил 17 январида Андижон вилояти прокурори Баходир Дехконов ва МХХ вилоят бошкармасининг тергов бўлими бошлиги тасдиклаган 655/04-сонли айблов хулосасида судланувчиларга кўйилган айбларнинг акалли биттаси хам ўз исботини топмади. 100 дан ортик гувох айблов хулосасини инкор этишди. 10 май куни прокурор суддан 3 кишини озод килиб, колганларга 3–7 йилдан камок жазоси беришни сўради. Суд халкдан кўркмаса, шундай килган бўларади. Аммо, кўринишидан, хозир у аросатда колди.

Бизнинг ихтиёримизда Андижонда тергови тугаган яна 13 «акрамий» суд жараёнини кутишаётгани хакида маълумотлар бор. Тошкентда 18 нафар «акрамий»нинг иши терговда. Сирдарё вилоят жиноий ишлар суди вилоятнинг Бахт шахрида савдо килувчи 7 тадбиркорни «акрамий»лик алокадорликда айблаб бахтсиз килди: 29 мартда уларни 8–9 йилдан камок жазосига хукм этди, бу ишни кўрган апелляция суди эса май ойининг бошида хукмни ўз кучида колдирди.

Ким кимдир? Who is Who?Добавить персону