08 August 2009
13:31 -
Владимир Путин тахтга ўтқазилган куннинг ўн йиллиги
Рус оммавий ахборот воситалари 1999 йил 9 августда Владимир Путин Борис Ельцин тарафидан бош вазир этиб тайинланганини эслаб, бу воқеага бағишланган аналитик мақолалар чиқармоқдалар. Путинниннг лаганбардорлари унинг кучли сиёсатчи, Роосияни қайтадан дунё миқёсида кучли давлатга айтантирган шахс деб ҳисобласалар, демократлар унинг диктатурани қайтдан тиклаганини урғулайдилар. Икки тараф ҳам унинг кучли шахс эканлиги масаласида бир нуқтага келганга ўхшайди.
Аслида, масала Путиннинг кучли шахслигида эмас. Муҳим бўлган нкқта, унинг собиқ КГБчи сифатида демократиянинг душмани, жамиятни қаттиқ қўллик билан бошқариш тарафдори эканлигида. Ҳали ҳамма собиқ Совет республиклари каби Россияда ҳам демократик институтлар оёққа туриб улгармагани сабабли, КГБ ёрдамида эски системани тиклаш қийин иш эмасди. Путин айнан шуни қилди.
Демократик анъаналари бўлмаган жамиятда энг керакли ва энг оғир иш - демократияни ривожлантириш. Горбачев ва Ельцин каби сиёсатчиларнинг улуғлиги – бу ўта қийин ишни қилишга ҳаракат қилганлари ва бир нарсаларга эришолганидир.
Путин эса энг осон йўлни тинлади ва диктатурани тиклади. Бунинг учун катта маҳорат керакмаслигини Белорусия ва Тожикистон мисолида ҳам кўрсак бўлади. Бу икки мамлакатда ҳам, сал кам тасодифан мамлакат раҳабари бўлиб қолган собиқ колхоз бригадирлари Лукашенко ва Раҳмон осонликча диктатурани тикладилар. Уларнинг иккаласи ҳам ўз мамлакатлари ичида Путин қолишмайдиган рейтингга эга. Уларни Путин каби дунёда таниқли эмасликлари, мамлакатларининг дунёдаги ўрнидан келиб чиқади.
Бир оғиз сўз билан айтсак, Владимир Путин 10 йил аввал бош вазирликка, сўнгра президентликка олиб келингандан бери Россиянинг келажагига йўналган, Россия тарихида қоладиган биронта жиддий иш қилолгани йўқ. Россиянинг парчаланишини бироз орқага сургандир.Аммо, бу – вақтинчалик, тактик ғалаба.
У мамлакатни фақат орқага тортди. Россия федерализми остига секин ишлайдиган бомба қўйди.
Россия сўнги йилларда иқтисод соҳасида баъзи нарсаларга эришган бўлса, бу Путиннинг эмас, жуда оғир шароитда Ельцин-Гайдар раҳбарлигида Россияни бозор иқтисодига ўтказиб олган демократларнинг ва тўсатдан нархи ошиб кетган нефтнинг хизматидир.
Вақти келиб, рус халқи ҳам бу ҳақиқатни тушунади ва Путинга ўз баҳосини беради. Ленин, Сталинларга бергани каби.
Аслида, масала Путиннинг кучли шахслигида эмас. Муҳим бўлган нкқта, унинг собиқ КГБчи сифатида демократиянинг душмани, жамиятни қаттиқ қўллик билан бошқариш тарафдори эканлигида. Ҳали ҳамма собиқ Совет республиклари каби Россияда ҳам демократик институтлар оёққа туриб улгармагани сабабли, КГБ ёрдамида эски системани тиклаш қийин иш эмасди. Путин айнан шуни қилди.
Демократик анъаналари бўлмаган жамиятда энг керакли ва энг оғир иш - демократияни ривожлантириш. Горбачев ва Ельцин каби сиёсатчиларнинг улуғлиги – бу ўта қийин ишни қилишга ҳаракат қилганлари ва бир нарсаларга эришолганидир.
Путин эса энг осон йўлни тинлади ва диктатурани тиклади. Бунинг учун катта маҳорат керакмаслигини Белорусия ва Тожикистон мисолида ҳам кўрсак бўлади. Бу икки мамлакатда ҳам, сал кам тасодифан мамлакат раҳабари бўлиб қолган собиқ колхоз бригадирлари Лукашенко ва Раҳмон осонликча диктатурани тикладилар. Уларнинг иккаласи ҳам ўз мамлакатлари ичида Путин қолишмайдиган рейтингга эга. Уларни Путин каби дунёда таниқли эмасликлари, мамлакатларининг дунёдаги ўрнидан келиб чиқади.
Бир оғиз сўз билан айтсак, Владимир Путин 10 йил аввал бош вазирликка, сўнгра президентликка олиб келингандан бери Россиянинг келажагига йўналган, Россия тарихида қоладиган биронта жиддий иш қилолгани йўқ. Россиянинг парчаланишини бироз орқага сургандир.Аммо, бу – вақтинчалик, тактик ғалаба.
У мамлакатни фақат орқага тортди. Россия федерализми остига секин ишлайдиган бомба қўйди.
Россия сўнги йилларда иқтисод соҳасида баъзи нарсаларга эришган бўлса, бу Путиннинг эмас, жуда оғир шароитда Ельцин-Гайдар раҳбарлигида Россияни бозор иқтисодига ўтказиб олган демократларнинг ва тўсатдан нархи ошиб кетган нефтнинг хизматидир.
Вақти келиб, рус халқи ҳам бу ҳақиқатни тушунади ва Путинга ўз баҳосини беради. Ленин, Сталинларга бергани каби.
Ким кимдир? Who is Who?Добавить
персону
Акбар Ориф
"Бирлик" Партияси Андижон ташилотининг раиси, ҳозир Данияда яшайди.
Добавить сведения