10 November 2022
22:14 -
Тадбиркорлар янги товар ва хизматлар устида эксперимент ўтказиб кўриши мумкин бўлди, ҳўш “қумдони” қандай ишлайди?
2023 йилдан бошлаб тадбиркорлар замонавий технологияларга асосланган янги маҳсулот ва хизматларни ёки бошқа интеллектуал фаолият натижаларини синовдан ўтказиб кўриши мумкин бўлар экан. Янги маҳсулотларни ишлаб чиқариш жараёнида айрим қонунчилик нормаларига амал қилмасликка рухсат берилармиш. “Қумдон” қандай ишлашини тушунтирармиш?Тадбиркорлик фаолиятини давлат томонидан тартибга солишни соддалаштиришга оид президент фармонига биноан, 2023 йил 1 январдан “тартибга солиш қумдони” ишга тушармиш.
Хўш, тартибга солиш қумдони нима?
Ўзбекистонда бундай қумдонни биринчи бўлиб (2022 йилнинг августида) Марказий Банк жорий қилган экан. Регуляторнинг молиявий хизматлар қумдони – янги молиявий хизматларни жорий қилиш учун синовдан ўтказишни тартибга солувчи ҳуқуқий режим қандай бўлади?
Масалан, бирор ташаббускор янги молиявий хизматни йўлга қўймоқчи бўлса ва қонунчиликда унга оид норма бўлмаса, ҳуқуқий тартибга солинмаган ёки ноаниқликлар мавжуд бўлса, ташаббускорлар шу тизимдан фойдаланган ҳолда, янги хизматни синовдан ўтказиши мумкин бўлиши мумкин эмиш!
Синовдан муваффақиятли ўтган хизматларга доир норматив ҳужжатлар ишлаб чиқилиши мумкин эканлиги ҳам муқаррар эмиш.
Нега энди “қумдон”?
Буюк Британияда жорий қилинган бу тизим (regulatory sandbox)да болалар ўйнайдиган қумли майдонча рамз қилиб олинган бўлиб, тизим янги молиявий хизматларни синовдан ўтказиш учун синов майдончасини яратиб беришни назарда тутармиш.
Тадбиркорлар учун “қумдон” нимани англатади?
Президент фармонида назарда тутилган товар ва хизматлар “қумдон”ида ҳам экспериментлар ўтказиш ва унинг натижаларига кўра қонунчилик ҳужжатлари такомиллаштирилиши мумкин эмиш.
Тадбиркорлик субъектлари қумдонда нималарни синовдан ўтказади?
Қумдонда тадбиркорлик субъектларининг замонавий технологияларга асосланган янги маҳсулот ва хизматларни ёки бошқа интеллектуал фаолият натижаларини синовдан ўтказиши мумкин экан. Аммо экспериментлар назорат қилинадиган чекланган муҳитда амалга оширилармиш. Яъни эксперимент муддати ва қаерда ўтказилиши аниқ белгилаб олинармиш.
Хўш, қумдон қачон ва қай тарзда ишга тушармиш?
Тартибга солиш қумдони 2023 йил 1 январдан бошлаб 1-иловага мувофиқ соҳалар бўйича ишга тушармиш.
Президент фармонида Вазирлар Маҳкамаси 2023 йил 1 январга қадар “Тартибга солиш қумдони” махсус ҳуқуқий режимини жорий этиш тартиби тўғрисидаги вақтинчалик низомни, шу жумладан, уни аниқ йўналишлар кесимида амалиётга татбиқ этиш бўйича “йўл харитаси”ни тасдиқлаши белгиланганмиш.
Хуллас, кўрамиз, аввал қайси иш амалга оширилади? Қайси иш амалга оширилишини кўришимиз керак?
