Актуал мавзу - 14 April 2012
06:01 -
“Ҳаракат” хатқутисига келган “AҚШ-Исрoил aлoқaлaри ҳaқидa нимa дeя oлaсизлaр?” саволига Ўзбекистонни ҳам қўшиб берилган жавоб
Aссaлому aлaйкум ҲAРAКAТ! Мeн сизлaрни сиёсий бaшoрaтларингизни вa тaҳлиллaрингизни кузaтиб бoрaмaн вa бугунги вoқeaлaргa энг тўғри бaҳo бeрaётгaн ҳaм сизлaр дeб билaмaн! Мeн ҲAРAКAТдaн сўрамоқчиман: aнчaдaн бeри мeни ва бaлки жудa кўпчиликни қийнaгaн вa қизиқтиргaн AҚШ-Исрoил aлoқaлaри ҳaқидa нимa дeя oлaсизлaр, нeгa AҚШ энг кaттa ёрдaмни Исрoилгa бeрaди? Нeгa Исрoил ҳудди ёш бoлa кaби Aмeрикaгa чидaб бўлмaс инжиқликлaр қилaди вa нeгa Aмeрикa бунгa чидaйди? Нимa учун Aмeрикa бунгa мaжбур?
Яқиндa бир янгилик ўқидим: “Oбaмa Оқ Уйгa сaйлaниши учун Исрoил билaн aлoқaсини яҳшилaши кeрaк”; янa бир янгиликдa эсa Никола Сaркoзи вa Oбaмaнинг суҳбaти кeлтирирлaди, ундa Сaркoзи Бeнямин Нeтaняҳуни ёқтирмaслигини aйтди, Oбaмa эсa у билaн кундa ишлaшгa мaжбур экaнлигини aйтди!
Янa бир янгиликдa эсa Исрoилдa aёллaр юрaдигaн йўл бoшқa, эркaклaрники бoшқaлиги айтилади, бу янгиликдaн билсa бўлaдики, Исрoил дeмокрaтик мaмлaкaтгa ҳaм ўхшaмaйди, шундaй бўлсa ҳaм нeгa Амeрикa Исрoилни қўллaйди?
Аҳмад
“Ҳаракат” таҳририятидан: Бу саволлар бўйича катта мақолалар ёзиш мумкин ва керак. Аммо биз ўта қисқа жавоб бериш билан чекланишга мажбурмиз, чунки тўла жавоб учун етарлича вақтимиз ва бошқа имкониятларимиз йўқ. Мақсадларимиздан бири шундай имкониятларга эришиш, аммо бунга жамиятнинг ёрдами керак. Ўзбеклар эса ҳали жамият ҳолига ҳам келмаган.
Шуни алоҳида айтиш керакки, бу каби саволларга жавоб бизнинг хабарларимзда бериб бориладиган таҳлиллар ичида мавҳумроқ шаклда бўлса аллақачон берилган. Уларни бироз мавҳумликдан чиқариб такрорлаймиз.
Маълумки, яҳудийлар минг йиллардан бери ҳозирги Исроил ҳудудларида яшашган. Аммо, бу эранинг биринчи минг йиллигида, қадамма-қадам уларни бу ҳудудлардан ҳайдаб чиқаришди, бу иш асосан Рим империяси тарафидан қилинди. Ўз давлатларидан маҳрум бўлган яҳудийлар бутун дунёга тарқалиб кетиб, ҳамма ерда озчилик бўлганлари сабабли, кўп хўрланишларни бошдан кечиришди.
Юз йиллаб давом этган машаққатли фаолият натижасида яҳудийлар уюшишди, кучли ташкилотлар тузишди, энг муҳими, дунёнинг замонавий молия системасини улар яратишди ва бу система яҳудийлар қўлида. Гап бутун дунёда тарқоқ ҳолда яшайдиган, аммо уюшган яҳудийлар ҳақида кетмоқда. Яҳуйдийларнинг ярмидан ҳам ками Исроилда яшайди. Лекин Исроил деганда ҳамма яҳудийларни тушунса бўлаверади.
Иқтисоднинг мотори бўлган молиявий системани, демак, бутун дунёни қўлидан тутган яҳудийлар бевосита эмас, билвосита бутун дунёни бошқаришмоқда. АҚШ ҳам ўша бошқарилаётганлар ичида. Табиий, Ғарбдаги оммавий ахборот воситалари ҳам асосан уларнинг назорати остида.
19 асрнинг охирги ўн йилликларидан бошлаб яҳудийлар ўз тарихий ҳудудларини қайтариб олиш ва давлатларини тиклаш иши йўлида амалий ҳаракатлар бошладилар ва 1948 йилда бу вазифани ҳам бажардилар. Аслида, улар ўз ҳудудларига қовушдилар, бунга қарши бўлиш адолатсизлидир.
Исроил шубҳасиз демократик давлат. Аммо, ҳамма демократик давлатларнинг бошидан ўтаётгани каби, баъзида давлат ёки миллат манфаатларини демократиядан юқори қўйишга тўғри келмоқда. Инсоният ривожланишининг ҳозирги босқичида бу реаллик билан ҳисоблашишга ҳамма мажбур. Исроилда эркаклар ва аёллар учун алоҳида йўллар борлиги ҳақидаги гаплар эса, демократияга алоқаси йўқлигидан ташқари, тилга олишга ҳам арзимайдиган нарса.
Бенямин Натаняҳу Исроилнинг ҳозирги Бош вазири. Унинг шахсига бўлган муносабатни яҳудийларга муносабат билан тенглаштирмаслик керак. Саркози ва Обаманинг Натаняҳу хусусидаги фикрлари айнан Натаняҳу ҳақидаги фикрлардир, уларни тўғридан-тўғри яҳудийларга боғламаслик лозим. Қолаверса, Саркозининг аждодлари ичида яҳудийлар бор.
Ҳозир филистинликлар ва умуман араблар ичида ўз ҳудудларини яҳудийлардан қайтариб олиш ғояси кенг тарқалган. Бу ерлар тарихдан яҳудийларники бўлганини ҳисобга олсак, бу ғоя адолатли эмас. Бунинг устига, араблар ўз ғояларини бажараолмасликларини жуда яхши тушунадилар. Шу сабабли, бутун Ислом дунёсини бу ғоя атрофидаги курашга тортиш учун ўз курашларини жиҳод деб кўрсатишга интиладилар. Ваҳоланки, бу - ер ва ҳудуд учун курашдир, урушдир. Инсониятнинг бутун тарихи, минг афсуски, шундай урушлардан иборат бўлган, ҳозирги урушнинг жиҳодга ҳеч қандай алоқаси йўқ.
Жойи келиб қолгани учун шуни айтиш керакки, Ўзбекистон диктатори Ислом Каримни, кўпчилик ўйлаётгандек, Ғарб, хусусан, АҚШ эмас, айнан Исроил қўллаб-қувватлаб келмоқда.
Чунки, арблар Исроил билан ер учун курашни жиҳод деб эълон қилганларига учган содда фанатик мусулмонлар бу курашда араблар тарафида бўлишмоқчи, бўлишмоқда. Ўзбекистон Исломий Ҳаракатининг тузилиш баёнотида Исроилга қарши кураш ҳам тилга олингани шу соддалик, балки, аҳмоқликнинг натижасидир.
Шу маънода, қайтариб айтамиз, айнан шу маънода, Ислом экстримизмига қарши курашаётган Ислом Каримнинг Исроил тарафидан қўллаб-қувватланаётгани табиийдир. Дунёни бошқараётган Исроил Ислом Каримни қўллаб-қувватлар экан, Ғарбдан нимани кутиш мумкин? Бунинг устига, юқорида айтилганидек, Исроил ва Ғарб маълум бир босқичларда ўз давлат ёки миллат манфаатларини демократиядан юқори қўяётганлари билан ҳисоблашишга мажбурмиз. Бу - бизни демократия учун кураш йўлидан четга суролмаслиги керак.
Яқиндa бир янгилик ўқидим: “Oбaмa Оқ Уйгa сaйлaниши учун Исрoил билaн aлoқaсини яҳшилaши кeрaк”; янa бир янгиликдa эсa Никола Сaркoзи вa Oбaмaнинг суҳбaти кeлтирирлaди, ундa Сaркoзи Бeнямин Нeтaняҳуни ёқтирмaслигини aйтди, Oбaмa эсa у билaн кундa ишлaшгa мaжбур экaнлигини aйтди!
Янa бир янгиликдa эсa Исрoилдa aёллaр юрaдигaн йўл бoшқa, эркaклaрники бoшқaлиги айтилади, бу янгиликдaн билсa бўлaдики, Исрoил дeмокрaтик мaмлaкaтгa ҳaм ўхшaмaйди, шундaй бўлсa ҳaм нeгa Амeрикa Исрoилни қўллaйди?
Аҳмад
“Ҳаракат” таҳририятидан: Бу саволлар бўйича катта мақолалар ёзиш мумкин ва керак. Аммо биз ўта қисқа жавоб бериш билан чекланишга мажбурмиз, чунки тўла жавоб учун етарлича вақтимиз ва бошқа имкониятларимиз йўқ. Мақсадларимиздан бири шундай имкониятларга эришиш, аммо бунга жамиятнинг ёрдами керак. Ўзбеклар эса ҳали жамият ҳолига ҳам келмаган.
Шуни алоҳида айтиш керакки, бу каби саволларга жавоб бизнинг хабарларимзда бериб бориладиган таҳлиллар ичида мавҳумроқ шаклда бўлса аллақачон берилган. Уларни бироз мавҳумликдан чиқариб такрорлаймиз.
Маълумки, яҳудийлар минг йиллардан бери ҳозирги Исроил ҳудудларида яшашган. Аммо, бу эранинг биринчи минг йиллигида, қадамма-қадам уларни бу ҳудудлардан ҳайдаб чиқаришди, бу иш асосан Рим империяси тарафидан қилинди. Ўз давлатларидан маҳрум бўлган яҳудийлар бутун дунёга тарқалиб кетиб, ҳамма ерда озчилик бўлганлари сабабли, кўп хўрланишларни бошдан кечиришди.
Юз йиллаб давом этган машаққатли фаолият натижасида яҳудийлар уюшишди, кучли ташкилотлар тузишди, энг муҳими, дунёнинг замонавий молия системасини улар яратишди ва бу система яҳудийлар қўлида. Гап бутун дунёда тарқоқ ҳолда яшайдиган, аммо уюшган яҳудийлар ҳақида кетмоқда. Яҳуйдийларнинг ярмидан ҳам ками Исроилда яшайди. Лекин Исроил деганда ҳамма яҳудийларни тушунса бўлаверади.
Иқтисоднинг мотори бўлган молиявий системани, демак, бутун дунёни қўлидан тутган яҳудийлар бевосита эмас, билвосита бутун дунёни бошқаришмоқда. АҚШ ҳам ўша бошқарилаётганлар ичида. Табиий, Ғарбдаги оммавий ахборот воситалари ҳам асосан уларнинг назорати остида.
19 асрнинг охирги ўн йилликларидан бошлаб яҳудийлар ўз тарихий ҳудудларини қайтариб олиш ва давлатларини тиклаш иши йўлида амалий ҳаракатлар бошладилар ва 1948 йилда бу вазифани ҳам бажардилар. Аслида, улар ўз ҳудудларига қовушдилар, бунга қарши бўлиш адолатсизлидир.
Исроил шубҳасиз демократик давлат. Аммо, ҳамма демократик давлатларнинг бошидан ўтаётгани каби, баъзида давлат ёки миллат манфаатларини демократиядан юқори қўйишга тўғри келмоқда. Инсоният ривожланишининг ҳозирги босқичида бу реаллик билан ҳисоблашишга ҳамма мажбур. Исроилда эркаклар ва аёллар учун алоҳида йўллар борлиги ҳақидаги гаплар эса, демократияга алоқаси йўқлигидан ташқари, тилга олишга ҳам арзимайдиган нарса.
Бенямин Натаняҳу Исроилнинг ҳозирги Бош вазири. Унинг шахсига бўлган муносабатни яҳудийларга муносабат билан тенглаштирмаслик керак. Саркози ва Обаманинг Натаняҳу хусусидаги фикрлари айнан Натаняҳу ҳақидаги фикрлардир, уларни тўғридан-тўғри яҳудийларга боғламаслик лозим. Қолаверса, Саркозининг аждодлари ичида яҳудийлар бор.
Ҳозир филистинликлар ва умуман араблар ичида ўз ҳудудларини яҳудийлардан қайтариб олиш ғояси кенг тарқалган. Бу ерлар тарихдан яҳудийларники бўлганини ҳисобга олсак, бу ғоя адолатли эмас. Бунинг устига, араблар ўз ғояларини бажараолмасликларини жуда яхши тушунадилар. Шу сабабли, бутун Ислом дунёсини бу ғоя атрофидаги курашга тортиш учун ўз курашларини жиҳод деб кўрсатишга интиладилар. Ваҳоланки, бу - ер ва ҳудуд учун курашдир, урушдир. Инсониятнинг бутун тарихи, минг афсуски, шундай урушлардан иборат бўлган, ҳозирги урушнинг жиҳодга ҳеч қандай алоқаси йўқ.
Жойи келиб қолгани учун шуни айтиш керакки, Ўзбекистон диктатори Ислом Каримни, кўпчилик ўйлаётгандек, Ғарб, хусусан, АҚШ эмас, айнан Исроил қўллаб-қувватлаб келмоқда.
Чунки, арблар Исроил билан ер учун курашни жиҳод деб эълон қилганларига учган содда фанатик мусулмонлар бу курашда араблар тарафида бўлишмоқчи, бўлишмоқда. Ўзбекистон Исломий Ҳаракатининг тузилиш баёнотида Исроилга қарши кураш ҳам тилга олингани шу соддалик, балки, аҳмоқликнинг натижасидир.
Шу маънода, қайтариб айтамиз, айнан шу маънода, Ислом экстримизмига қарши курашаётган Ислом Каримнинг Исроил тарафидан қўллаб-қувватланаётгани табиийдир. Дунёни бошқараётган Исроил Ислом Каримни қўллаб-қувватлар экан, Ғарбдан нимани кутиш мумкин? Бунинг устига, юқорида айтилганидек, Исроил ва Ғарб маълум бир босқичларда ўз давлат ёки миллат манфаатларини демократиядан юқори қўяётганлари билан ҳисоблашишга мажбурмиз. Бу - бизни демократия учун кураш йўлидан четга суролмаслиги керак.
